De tegenwerping dat het om uitsluitend Amerikaanse toestanden gaat, gaat niet helemaal op. Enige tijd geleden verscheen het boek 'Dubieuze zaken' waarin de kwaliteit van de bewijsvoering in de Nederlandse rechtspraak aan een kritisch onderzoek wordt onderworpen. En recent werd in enkele artikelen in de media bericht over een verschil in strafmaat die rechters hanteerden bij vergelijkbare zaken in Rotterdam en Den Haag. De stad die minder zwaar strafte (ik weet niet meer welke van de twee dat was) zou de strafmaat prompt aangepast hebben, uit angst voor 'soft' te worden uitgemaakt.

Wat 'De Jury' van de andere thrillers onderscheidt is dat naast de juridische kwesties een hoogst actueel onderwerp door Grisham wordt aangekaart: racisme en het verhaal hoe één persoon tot symbool van rassenstrijd wordt.

Twee blanke jongens van begin twintig molesteren en verkrachten een tienjarig zwart meisje. Ze worden snel opgespoord en opgesloten maar nog voor de rechtszitting ziet de vader van het meisje kans om de jongens te vermoorden. Hij wordt in staat van beschuldiging gesteld en opgesloten in afwachting van de rechtzaak.

Het drama speelt zich af in Clanton, een kleine stad in de zuidelijke Amerikaanse staat Mississipi. De bewoners hebben nog wel hun vooroordelen over de zwarten, maar zijn gewend aan een min of meer geïntegreerd leven van zwart en blank. Wellicht is het juister om te stellen dat ze zich hebben neergelegd bij de veranderingen als gevolg van de anti-racistische beweging en de veranderde wetten in het land. Vanaf het moment dat Carl Lee Haily, de vader van het verkrachte meisje Tonya, de jongens heeft vermoord komen er allerlei krachten in beweging, waardoor het onderhuids aanwezige maar nooit verdwenen racisme weer ten volle oplaait. Maar niet alleen de vervloekte Ku Klux Klan roert zich, compleet met het verbranden van kruisen, geweldpleging van onschuldige mensen om de rechtsgang te beïnvloeden en de lange witte gewaden met puntmutsen, ook de burgerrechtenbeweging van de zwarten grijpt het incident aan om haar eigen zaak te bepleiten. Het heeft er alle schijn van dat het niet meer om Haily's zaak gaat, maar om de belangen van tegenstrijdige en elkaar te vuur en te zwaard bestrijdende partijen. Dat laatste is overigens niet geheel juist, want de zwarten plegen uitsluitend geweldloos verzet: aanvankelijk tegen de rechtsgang, waarbij Haily al bij voorbaat het onderspit dreigt te delven omdat hij te maken krijgt met een uitsluitend blanke jury, later ook in hun protest tegen de Klan.

Ondanks het zwaar beladen en politieke onderwerp heeft Grisham opnieuw een ongemeen spannend verhaal geschreven, dat de aandacht tot de laatste bladzijde gevangen weet te houden. En ook in 'De Jury' breekt de auteur regelmatig de spanning met subtiele humor, niet in de laatste plaats doordat hij enkele gesjeesde juristen door het verhaal laat lopen.

Aandacht voor de gevolgen die de tragische gebeurtenissen hebben op de levens van in de eerste plaats de betrokkenen, maar evenzeer voor de overige inwoners van het stadje Clanton (uiteindelijk kan niemand in een betrekkelijk kleine gemeenschap zich er aan onttrekken om kleur te bekennen) voorkomt dat het verhaal de al te groteske proporties van een melodrama aanneemt. John Grisham: volgend jaar nummer één op de lijst van spannende boeken. Zeker weten.

HARRY FLEURKE

© St. NoPapers