Terug
naar overzicht
Ruim twee jaar geleden schreef ik eens een briefje op hoge poten naar een van de auteurs van Luister, die ondanks een naast het artikeltje afgedrukte foto van de zanger in kwestie over Derek Lee Ragin meende te moeten melden dat deze zwart was. Ik vond en vind zo'n mededeling volstrekt overbodig en bovendien inconsequent, omdat het gelukkig geen algemeen gebruik is om niet terzake doende uiterlijke kenmerken van musici te vermelden.
Hoewel, onlangs vergaloppeerde een medewerker van de Vlaamse De Standaard zich in dit opzicht behoorlijk. Oplettende lezertjes van de Volkskrant troffen daarin een terechte signalering met commentaar aan. Jammer dat de kop daarboven 'Ook een zwarte kan Mahler dirigeren' dan weer weinig moeite deed om niet ook discriminerend te zijn. Hoe dan ook, Vic De Donder had een concert bijgewoond door het Koninklijk Filharmonisch Orkest van Vlaanderen onder leiding van Michael Morgan. Betreffende recensent schreef: 'Een rasechte Amerikaan uit Washington DC...Met zijn frêle figuur en typisch negroïde manieren zou je eerder verwachten dat hij negrospirituals gaat zingen, dan een groot symfonisch orkest dirigeren. Toch leidde hij de Vlaamse Filharmonie met vaste hand'.... Het orkest zelf meldde schriftelijk haar ongerustheid over een dergelijke berichtgeving, waarop de verslaggever meldde - ik heb hier overigens niet de gehele 'belastende' tekst geciteerd - dat hij slechts een sfeertekening had willen maken. Zou hij er zich ook zo gemakkelijk vanaf hebben kunnen maken als Morgan een (dus zwarte) zanger was geweest in een opera? Meer dan in welk ander genre blijkt muziek dan opeens wel degelijk gekleurd te zijn.
Destijds maakte George Gershwin nieuws door een opera te schrijven, Porgy and Bess, die vanwege het verhaal helemaal voor een zwarte bezetting was bedoeld. Ook de muziek zou min of meer 'authentiek' zijn. Nogal aanmatigend voor een blanke als je daar nu over nadenkt. Echter, Porgy and Bess wordt nog zelden door een volledig zwarte cast gespeeld, maar over al die 'niet-authentieke' blanken lees je nooit een kritische noot. Niet dat ik dat zou willen, want ik zal de laatste zijn om te beweren dat kunst slechts voor of door bepaalde (etnische) groepen zou mogen worden beoefend.
De stap van opera naar gewoon toneel is klein en tot mijn verbazing en ergernis hoorde ik onlangs op de BBC-radio een vooraanstaande toneelregisseur zonder blikken of blozen, althans zo klonk het, verklaren dat hij vond dat kleurlingen alleen de rollen op het toneel zouden moeten zetten die specifiek voor hen geschreven zijn! Dit alles overigens beargumenteerd vanuit artistieke verantwoordheid. Het is het soort redeneringen waarvan de onzinnigheid dodelijk vermoeit. Wat moet je daar nou tegenin brengen? Als deze regisseur dan zo (historisch) verantwoord wil werken, stel ik voor om dan ook zijn publiek maar etnisch te zuiveren, want al die 'buitenlanders' hebben daar in het theater dan ook niets te zoeken. Kom zeg, kunst is wat mij betreft onderdeel van de samenleving en moet die als zodanig ook weerspiegelen: alle reden voor gekleurde kunst dus, óók in het multi- raciale Verenigd Koninkrijk.
Maar in de oude muziek loopt toch al een tijdje een discussie die op de keper beschouwd toch ook racistische of, zo u wilt, nationalistische trekjes vertoont. De vraag is namelijk of Italiaanse vocale muziek nu wel door, ik noem maar een dwarsstraat, Britse ensembles uitgevoerd moet worden met het oog op de 'geografisch- gebonden' sfeer die mede bepaald wordt door de al dan niet natuurlijke uitspraak van de betreffende taal. Let wel, wie hier achter staat, veroordeelt hele volken tot het uitvoeren van slechts een heel beperkt repertoire. Geen Brahms, Britten, Puccini of Sjostakovitsj meer voor de Hollanders. Ik bedoel maar...
PRISKA FRANK