Terug
naar overzicht
Dit jaar zou de Belgische koningin Elisabeth 100 jaar geworden zijn.
Ze is al lang dood, maar het jaarlijks naar haar genoemde muziekconcours
floreert nog steeds. Het is afwisselend voor violisten, pianisten en vocalisten
- dit jaar was de viool aan de beurt - en staat bekend als een van de zwaarste
concoursen. Dit laatste vanwege het verplichte nieuwe werk dat de twaalf
overgebleven laureaten in een week in volledige afzondering in de 'kapel'
moeten instuderen voor de finale.
Afgelopen week was het weer zover en besteedden de Belgische radio
en televisie zes avonden aan de uitzending van die finale; waar komt zoiets
nog voor?
Zoals gebruikelijk werden in korte filmpjes voorafgaand aan hun optredens
portretten van de kandidaten geschetst en na afloop werden hun prestaties
becommentarieerd door een deskundig panel. Opvallend was niet alleen dat
veel tieners zich aan dit avontuur waagden, maar ook dat ze onwaarschijnlijk
vroeg op hun instrument begonnen waren. Rachel Barton vond dat ze een late
start had met ... drieëneenhalf! Stefan Milenkovic (Servië) zorgde voor
een incident doordat hij zich volgens de componist Piet Swerts van het
alom geprezen verplichte werk Zodiac nogal verwaand had gedragen.
Het televisiepanel hoopte dat hij zich los zou kunnen maken van zijn
dwingende ouders en de Volkskrant schreef over zijn uitdossing in witte
rok 'Maartse Haas'. Later zelf even op bezoek bij het panel zette Milenkovic
- die als twaalfde zou eindigen - een en ander echter kordaat recht en
liet zich zien als iemand met wel degelijk een eigen wil.
Hoe dan ook, deze violisten schijnen toch allemaal hun jeugd te hebben
opgeofferd aan de muziek, zoals ook bleek uit het verhaal van de Taiwanees
Keng-Yen Tsjeng, die als 13-jarige in zijn eentje naar de VS vertrok om
daar te studeren. Aanvankelijk weigerde hij Engels te leren: talent wordt
duur betaald.
Dit jaar heb ik dus zes avonden voor de buis gezeten. Althans ik heb grotendeels gevolgd wat er gaande was, want eerlijk gezegd was het wel wat veel van het goede en de fantasieloze regie zag nauwelijks kans de sfeer en spanning over te brengen. Het feit dat er ook een camera achter het podium was, vond ik een schending van de privacy van de kandidaten (sommige van hen vonden dat zichtbaar ook). Het 4-koppige panel op de televisie stond onder leiding van de onvermijdelijke Fred Brouwers en had drie vaste leden. Theodora Geraets (belachelijk gemaakt in de Volkskrant vanwege haar 'knarsende keelklanken') hoorde altijd wel iets positiefs. Rudolf Werthen - zelf 22 jaar geleden laureaat - was streng maar rechtvaardig en stal mijn hart toen hij erotiek toch beslist een onderdeel van muziek vond. Sigiswald Kuijken ontpopte zich als een allerminst dogmatische luisteraar, die door zijn barokachtergrond toch een andere invalshoek leverde.
Wat me stoorde, was dat bijzaken teveel aandacht kregen; de 'prachtige' avondjurk van Yayoi Toda, het witte smoking van Milenkovic. Zelfs de bespeelde instrumenten werden uitgebreid besproken: Guarneri's, Amati's en Stradivariussen met elkaar vergeleken alsof het niks was. De enige deelnemende Russin bespeelde een anoniem instrument en dat scheen een topplaats onmogelijk te maken. Werthen had zoiets 22 jaar terug ook al gezegd: heel treurig eigenlijk, want een goed instrument is zeer kostbaar, mecenassen die zoiets in bruikleen geven zijn schaars.
Yayoi Toda werd eerste vanwege vlekkeloze vertolkingen. Ik ben het
met de lauw-reagerende zaal eens dat de jury beter persoonlijk spel als
van Liviu Prunaru (nr. 2) of Keng-Yen Tsjeng (nr. 3) die eer had kunnen
laten. Martin Beaver werd vier maar kreeg wel de BRT Sterneveldprijs.
Ga zelf oordelen op de concerten op 26, 27 en 29 juni in Nederland.
PRISKA FRANK