Terug naar overzicht
Successen zijn er om geprolongeerd te worden. In het commerciële circuit van het big business entertainment (excuses voor al dit buitenlands) was dit al lang bekend. Successen zijn er zelfs om herhaald te worden, lees ik ten overvloede ook in het vooraanstaande boek over NLP (neuro-linguïstisch programmeren) van Anthony Robbins. En inderdaad heeft het circus rond de drie tenoren na het weergaloze succes van vier jaar geleden tijdens het wereldkampioenschap voetbal zich onlangs herhaald. In plaats van in Rome vond het evenement nu plaats in het Dodger Stadium in Los Angeles, om precies te zijn op 16 juli 1994.
In 1990 brak de verkoop van CD's en aanverwante artikelen vele records en bewees dat dit samenwerkingsverband dus buitengewoon populair bij het publiek, dat overigens niet perse 'klassiek'-georiënteerd, is. Men is nu op herhaling gegaan en opnieuw lopen de verkoopcijfers in de miljoenen. En kennelijk is men nog niet uitgekocht. Nu kan men kan zich afvragen wat precies de aantrekkingskracht van zo'n concert door de drie tenoren is. Het zal wel alles te maken hebben met de expansief groeiend behoefte aan meer, meer van alles. Eén goede tenor is dus niet meer genoeg, het moeten er meteen drie zijn. Een concertzaal of operahuis is veel te klein, dat moet meteen een stadion zijn. Een hele opera is kennelijk te moeilijk, hoewel met name Domingo ook op dat vlak nog buitengewoon actief is, geef het publiek liever lekker in het gehoor liggende deuntjes. Het publiek wil helemaal niet opgevoed worden, hoewel het programma op de CD The 3 tenors in concert 1994 nog wel een dappere poging in die richting doet. Dat wordt namelijk geopend met een serieuze aria uit respectievelijk Le Cid van Massenet (Carreras), Maravilla uit Moreno-Torroba (Domingo) en Werther van Massenet (Pavarotti). Niet alle zangers moeten er op een bepaalde leeftijd mee ophouden, maar ergens ligt een grens. Eerlijk gezegd ben ik nooit een fan van Pavarotti geweest, maar ik hoor ook dat bijvoorbeeld zo'n Werther gebukt gaat onder een wel heel ongecontroleerd vibrato. Het concert bestaat verder eigenlijk uit een hele verzameling meezingers in diverse genres. Voor een groot deel betreft dat Engelstalige nummers, die met forse accenten gezongen worden. Inderdaad, muziek als 'My way' en 'Singin' in the rain' is onverwoestbaar, maar als de tenoren gedrieën 'happie ageen' in de regen staan te zingen, kan ik alleen maar met weemoed aan Gene Kelly denken. Deze samenzangen zijn niet eens meer mooi te noemen. Curieus is het enige woord wat me te binnen wil schieten in dit verband. Maar getuige de 'open doekjes' op de CD door de toehoorders ter plekke had het Amerikaanse en nu dus ook kopende publiek hier geen enkele moeite mee. Wie ben ik dan om daar bezwaar tegen te maken? Behalve 'A tribute to Hollywood' zingt het drietal ook nog 'Around the world'. Van deze twaalf nummers wordt blijkbaar aangenomen dat we ze allemaal kennen, want behalve de titel staat er niets in het boekje bij de CD vermeld. Overigens is wel van alle onderdelen de tekst èn een vertaling in maar liefst vier talen in het begeleidende boekje opgenomen. Het geheel wordt afgesloten met twee echte toegiften, encores, door de 3 tenoren: La donna è mobile (Verdi, Rigoletto) en Libiamo ne'lieti calici (Verdi, La traviata). Het 'Engelse' en met name lichtere werk is voorzien van orkestraties door Lalo Schifrin waardoor het geheel hier alle kenmerken vertoont van de muziek bij televisieseries als Dallas en Hotel. Koor en orkest laten niets te wensen over en de tenoren zingen zich in elk geval gepassioneerd de longen uit het lijf: het publiek krijgt waar voor zijn geld en is enthousiast. Hoewel het dus niet uniek meer is geweest, dit optreden van 'de drie', biedt de herhaling nieuw genot voor de liefhebber. Overigens, Pavarotti is zo'n beetje expert geworden op het gebied van de gigantische aantallen luisteraars. Sinds de 150.000 op een regenachtige dag in Hyde Park, Londen, zong hij er in 1993 in het New Yorkse Central Park ruim een half miljoen tegelijk toe! Maar toen keken niet ook al die camera's, zoals bij het voetbal-evenement waardoor er toch wel heel veel mensen tegelijk gekeken moeten hebben. Voor wie toen niet keek of nog een encore wenst is er dus de CD.
PRISKA FRANK