Terug naar overzicht
"Het belooft een ingetogen avond te worden" hoorde ik een van de bezoekers voor de aanvang van het concert opmerken. Wie de kleine zaal van het Vredenburg binnenkwam, zag die belofte bijna demonstratief tegengesproken op het toch al bescheiden podium, dat voor eenderde prominent werd ingenomen door het slagwerk en waarbij keyboard en enkele blaasinstrumenten praktisch in het niet vielen. Toen vervolgens de musici samen met de uiterst beheerste en zeer bescheiden zangeres Savina Yannatou het podium betraden, leek de spreker van de openingszin toch weer even gelijk te krijgen. En zo zou het de hele avond blijven: heen en weer geslingerd tussen uitersten, een concert vol contrasten en de meest uiteenlopende klankkleuren in een fascinerend en afwisselend programma. Percussionist Nikos Touliatos bleek een magische duizendkunstenaar en de uit Athene afkomstige Savina Yannatou heeft een vocaal bereik en muzikale expressie die aan het onwaarschijnlijke grenzen. Maakte in oktober jl. Nikos Papazoglou in het eerste concert in deze reeks al duidelijk dat hedendaagse Griekse muziek meer is dan de obligate vakantie-bouzouki-deuntjes (waarmee uiteraard niets ten nadele van dit prachtige instrument bedoeld wordt), in het begeleidende ensemble van Yannatou ontbreekt het instrument zelf volledig en worden in enkele liederen de klanken ervan voortgebracht door de toetsenist op het keyboard Panayotis Ghekas. Aan trends en traditie heeft Yannatou blijkbaar een zusje dood en zij gebruikt de traditionele muziek uitsluitend wanneer die een nadrukkelijke functie in haar composities heeft en dan ook nog vaak op een eigenzinnige manier en in een nieuwe context.
Direct in het openingsnummer 'Zi o vasilias Alexandros' (Leeft koning Alexander?) wordt de toon gezet. Niet alleen de tekst verwijst naar Alexander de Grote die in de Griekse volksmythologie zo'n belangrijke plaats inneemt, ook de muziek roept de sfeer op van muziek zoals die in het antieke Griekenland geklonken zou kunnen hebben. In de loop van het programma wisselen diverse muziekstijlen elkaar af, die reminescenties hebben met de jazz (en in een enkel stuk met de meester van de jazz-improvisatie Keith Jarrett), met Latijns- Amerikaanse muziek en met het Franse chanson. Vooral in de stukken waarin de saxofoon een belangrijk aandeel heeft, maakt de blazer van het ensemble Efthymios Papadopoulos duidelijk dat de verschillen tussen toch zeer uiteenlopende muziekstijlen als de jazz en de traditionele rebetika ondanks de uitgesproken oosterse klanken van de laatste toch meer met elkaar gemeen hebben dan met op het eerste gehoor zou vermoeden. Zowel de muziek als de poëtische teksten van de liederen (deels door Savina Yannatou zelf geschreven en gecomponeerd) doorstaan de vergelijking met het Franse lied glansrijk.
Na de pauze zingt Yannatou voornamelijk composities van anderen, waarbij de door Lena Platonos getoonzette poezie van de Griekse dichter Karyotakis haar op het lijf geschreven lijkt. Deze liederen benaderen nog het meest de kwalificatie 'ingetogen'. Hoewel de zangeres al in het begin van het concert had laten horen welke formidabele mogelijkheden haar stem heeft, de registers gingen volledig open in een even verrassende als indrukwekkende apotheose die de concertbezoekers ongetwijfeld nog lang zal heugen. Wat begon als een onschuldig traditioneel wiegeliedje uit Smyrna, mondde uit in een muziekstuk met atonale muziekfragmenten, verschillende improvisaties, experimentele elementen met alle mogelijke geluiden die instrumenten en stem kunnen maken om een climax te bereiken in een opzwepende rebetika. Zonder een moment het samenspel uit het oog te verliezen was het alsof instrumentalisten en vocaliste elkaar beurtelings bevochten en beminden om tenslotte in vreugdevolle harmonie te eindigen.
Wat is het toch jammer dat de gemiddelde kennis van wat de hedendaagse Griekse muziekwereld te bieden heeft zo beperkt is en er een verhoudingsgewijs gering publiek bestaat voor deze concerten. Iemand van het formaat van Savina Yannatou verdient een bomvolle grote zaal.
HARRY FLEURKE