Terug
naar overzicht
Bekendmaking prijswinnaars Edison klassiek 1993
vond plaats in kleine kring
Zonnebankbruine dames, BMW-rijdende heren, één spijkerbroekdrager, geen ongeschoren kinnen. Gesprekken die nergens over gaan, nou ja, over de wintersport en wederzijdse kennissen. De bekendmaking van de prijswinnaars van de Edison Klassiek 1993 in het concertgebouw in Amsterdam werkt vooroordeelbevestigend. Jammergenoeg is concertgebouwbezoek nog steeds hoofdzakelijk weggelegd voor dames en heren uit welgestelder kring. Dat maakt de uitreiking van de Edisons op 1 maart niet minder belangrijk, maar het is wel jammer.
De Edison Klassiek wordt jaarlijks uitgereikt aan nationale of internationale musici en componisten die zich voor de klassieke muziek verdienstelijk hebben gemaakt. Dit jaar waren er in totaal 263 "produkten" die voor bekroning met een Edison in aanmerking kwamen, 10 procent meer dan in 1992. Van de internationale prijswinnaars is tijdens de bekendmaking weinig te zien, laat staan te horen (hebben elders verplichtingen). Maar gelukkig is de onvolprezen Bernard Haitink aanwezig om de ook jaarlijkse Edison-lezing te verzorgen, zodat hij in ieder geval zijn twee prijzen persoonlijk in ontvangst kan nemen. De dirigent krijgt de Edisons voor een uitvoering van de Derde symfonie van Mahler met de Berliner Philharmoniker (uitgebracht door Philips) en een uitvoering van Wagners Götterdämmerung, uitgevoerd door koor en orkest van de Beierse omroep (door EMI op de markt gebracht).
Haitink zelf toont zich tevreden over de bekroning van deze twee uitvoeringen. Niet bevangen door bescheidenheid verklaard hij dat hij de prijzen wel terecht vind, omdat hij met de verschillende ensembles hard heeft gewerkt. Voordat hij de Edisons in ontvangst neemt doet Haitink dus eerst de traditionele Edison-lezing. Hierbij gaat hij in op het belang van het vastleggen van klassieke muziek op 'geluidsd- gers' voor dirigenten. De dirigent verteld over zijn liefde voor de 78-toeren platen, die volgens zijn zeggen in grote mate bepalend is geweest voor zijn muzikale vorming. In zijn jeugd luisterde hij naar opnames van de dirigent Willem Mengelberg met het Concertgebouworkest, of naar de Italiaanse dirigent Arturo Toscanini met de New York Philharmonic. Voor Haitink persoonlijk belangrijke registraties, maar ook voor de muziekluisteraar in het algemeen.
Idioot
Niet iedereen heeft dit belang in het verleden ingezien. Haitink vertelt
dat hij ooit een medewerker van een platenmaatschappij hoorde opmerken
"welke idioot het verzonnen had om La mer van Debussy op te nemen."
Volgens de medewerker kon je deze muziek "aan de straatstenen niet
kwijt." Er is dus het een en ander veranderd aan de mening over het
belang van muziekregistratie. Maar ook aan de registratie zelf natuurlijk.
De opnames van tegenwoordig op cd zijn volgens Haitink bijna zonder uitzondering
technisch perfect, maar missen soms warmte. Daarnaast kan met de techniek
ook een minder orkest goed klinken. Het verschil aan kwaliteit wordt door
de hoogstaande apparatuur weggewerkt volgens de dirigent. Dit gaat volgens
hem ook ten koste van de identiteit van orkesten. Daar heeft het Berliner
Philharmoniker (waarmee Haitink de Derde van Mahler opnam) natuurlijk weinig
last van, want dat is van zichzelf al een fantastisch orkest. Haitink krijgt
dus twee prijzen, in de categorieën Orkestmuziek en Opera.
Bij de Orkestmuziek word nog een orkest onderscheiden; The Amsterdam Baroque Orchestra onder leiding van Ton Koopman. Zij speelden de symfoniën 83, 84 en 85 van Joseph Haydn (Erato-label). Juryvoorzitter Rob Edwards van de Nederlandse Verenigde Platen Industrie, ceremonie- meester bij de bekendmaking van de Edisonswinnaars, maakt vervolgens in gestaag tempo de prijswinnaars in de andere categorieën bekend. In de categorie concerten gaat de Edison naar de pianist Peter Jablonski, voor zijn vertolking van composities van Rachmaninov, Sjostakovitsj en Lutoslawski. Andere Edisons gaan naar Philip Pickett die met het New London Consort muziek uit de middeleeuwen (L'oiseau- Lyre) op cd vastlegde, de violist Gideon Kremer en pianiste Martha Argerich voor hun opname van sonates voor viool en piano van Prokofjev (Deutsche Grammophon), pianist Emmanuel Ax voor werken van Brahms en Händel, dirigent Nicolas Harnoncourt voor Haydn's koorwerk Die sieben letzten Worte unseres Erlösers am Kreuze, de uitvoering van Hugo Wolf's Liederen op gedichten van Goethe en Mörike door zangeres Arleen Auger (wel aanwezig tijdens de uitreiking) en pianisten Irwin Gage en Krystian Zimmerman voor zijn uitvoering van modern werk van Lutoslawski.
Ook de complete Wagner-editie van Philips van werk van Wagner, opgenomen tijdens de Bayreuther Festspiele valt in de prijzen, alsmede een opname van het Radio Kamer Orkest met sopraan Roberta Alexander met werk van Hendrik Andriessen, recente kamermuziek van componist Ton de Leeuw en electronisch (ja electronisch) werk van Konrad Boehmer (met medewerking van Willem Breukers BV Haast). Al met al zoeft de bekendmaking voorbij en wordt afgesloten door twee muzikale intermezzo's; optredens van The Amsterdam Baroque Orchestra met Ton Koopman die Bach ten gehore brengen en Het Trio, een ensemble dat muziek van componist Ton de Leeuw speelt. Daar houden de zonnebank- en BMW-types minder van, maar dat maakt de muziek eigenlijk alleen maar mooier. En zo komt het toch nog goed.
CARLO NIJVEEN