Terug naar overzicht
Niet door theorie alleen
Voor zover ik weet, kent iedere vorm van systematische levensbeschouwing
oefeningen voor de volgelingen, discipelen of beoefenaars. Oefeningen die
op één of andere manier behulpzaam zijn om de abstracte levensbeschouwing
concrete 'handen en voeten' te geven. Op deze manier kan het (vaak) hogere
zich manifesteren in het 'lagere' en kan het individu deel hebben aan deze
'manifestatie'.
Dit geldt niet alleen voor godsdiensten. Ook andere denksystemen hanteren
in meer of mindere mate methoden, technieken en oefeningen. Een goed voorbeeld
hiervan is yoga. Het doel van dit soort oefeningen kan o.a. zijn: - het
contact met de godheid zoeken, we kunnen hierbij denken aan bijvoorbeeld
de 'derwisjdansen' van de soefi's. - het bevestigen van de éénheid
van volgeling en 'meester', 'profeet' of god'. Hierbij zouden we kunnen
denken aan de comtemplatieve oefeningen van de christelijke mystici. -
de 'leerling' voorbereiden op een verandering in bewustzijn, een andere
verhouding met 'het hogere' of een andere rol. Een voorbereiding die vaak
het afleren van culturele en individuele belemmeringen inhoudt.
De laatste invalshoek is binnen het in de boeken van Carlos Castaneda behandelde
'systeem' van de Yaqui-indiaan Don Juan de belangrijkste.
De boeken van Castaneda
In de boeken van Carlos Castaneda wordt de cultureel antropoloog
Carlos Castaneda langzamerhand ingewijd in het denken en leven van de tovenaar
Don Juan. Deze gebruikt veel middelen om Carlos Castaneda los te weken
van zijn culturele ballast en hem om te vormen naar een 'tovenaar'. Drugs,
ondere andere peyote en mescaline, kunnen voor dit doel gebruikt worden.
Deze voeren je namelijk relatief snel en makkelijk naar een andere wereld.
Maar Don Juan geeft ook 'gewone' oefeningen aan Castaneda. Deze zijn te
vinden in alle sinds 1968 verschenen boeken. Een aantal van deze oefeningen
zijn door Hetty Tonkes, psychotherapeut in Amsterdam, verzameld en in boekvorm
uitgegeven.
Castaneda's oefeningen
Het boek bestaat uit drie delen:
De inleiding geeft in zeer grote lijnen een overzicht van het denken
van Don Juan en de essentiële onderdelen hiervan. Diverse termen en
kernbegrippen uit het werk van Castaneda worden nog eens uitgelegd op een
vrij systematische wijze.
Dit op zich zinnige onderdeel van het boek maakt al duidelijk dat het boek
voornamelijk is geschreven voor 'kenners' van het werk van Castaneda. Voor
een beginner is dit boek zeker niet geschikt, omdat hiervoor een bredere
basiskennis van het werk van Castaneda nodig is.
De twee volgende delen behandelen de ervaringen van Castaneda die door
Tonkes omgezet zijn in helder omschreven oefeningen. Tonkes heeft zelf
ervaring met deze oefeningen en is ervan overtuigd dat ze de mens kunnen
helpen hetzelfde proces van bewustzijnsverruiming te doorlopen als Castaneda.
Deze mensen kunnen dan gezien worden als voorlopers van de gehele mensheid.
De evolutie van een aantal individuen is de voorloper van de evolutie van
de mensheid.
De in het boek opgenoemen oefeningen zijn concreet en kernachtig omschreven.
De oefeningen zijn vaak simpel om te doen en geschikt voor '...een ieder
die de zelfdiscipline kan opbrengen ze uit te voeren'. Op deze manier wordt
het werk van Castaneda ook op een praktische wijze toegankelijk.
Voor 'fans' van het werk van Carlos Castaneda is dit bij BRES verschenen
boek een goede aanvulling op de meer theoretische boeken die tot nu toe
zijn verschenen over Castaneda en Don Juan.
JAN SPRONG