Paul over zijn muziek op geluidsdragers:
"De 1e lp in 1982, als eigen labeltje begonnen en in een heel dure studio opgenomen, 2e in 1985, die was ook goed en bij de 3e kregen we een echt contract bij Munich Records.
We hadden er een mooie elpee van geperst, en op het moment dat ie uitkwam, in 1988, een maand later had eigenlijk iedereen een cd-speler, dat ging ontzettend snel in Nederland.. het werd een groot financieel fiasco.
Ik dacht daar begin ik niet meer aan, dat wordt te duur, het is te moeilijk.
Toen heb ik 50 cassetebandjes gemaakt, ik dacht dat kost niet veel.
Een vriend hoorde het en zei "dit is nieuw age music, daar moet je mee naar Oreade". Ik wist van niks, maar heb het opgestuurd en 2 weken later waren ze hier met z'n 2-en op de stoep en hebben we die band nog eens beluisterd. En dat vonden ze goed. Dat wilden ze uitbrengen. Ik vroeg nog "welk nummer bedoel je dan'? Toen zeiden ze, nee de hele band gewoon.
Dat was heel erg leuk.
Die muziek was in vrijheid gemaakt, ik zat hier s'nachts tussen de peuterjes en kleutertjes stilletjes mooie dingen te maken".
Daarna kwam er een vraag om mee te doen aan die Zodiac-serie.Ik heb de Waterman gedaan. Heerlijk om te doen.

-Wat is volgens jou de essentie van Waterman?
" Ontzettend creatief en vindingrijk, maar ze moeten wel af en toe de begrenzing voelen, van buiten. De oevers voelen. Ik heb het idee dat ze heel snel andere mensen als vrienden zien, op zich heel positief bejegenen, ik denk ook wel spiritueel.
-Naastenliefde?
"Dat noem ik dan maar vriendschap, de hele wereld is vriend van me..
Dat luchtteken, zoals Herman, met die fluitjes, voor mij als stier is het heerlijk om in zijn gezelschap te zijn. Hij kan heerlijk improviseren, zelfs met een blokfluit, het wordt altijd mooi. Hij kan ook ontzettend piekeren en nadenken, dat heb ik niet zo, ik kan het vaak met éen opmerking oplossen. Dan zeg ik tegen hem, 'Herman, dat is een kwestie van vertrouwen hebben, jong.' Dan zegt ie, da's waar ook, dan is hij opgelucht.

Vader en zonen

-Maar het is mis gegaan bij Oreade?
De laatste plaat was een eigen initiatief, ik wilde iets doen met het thema vader en zoon, ik had nagedacht over mijn eigen vader, ik heb zelf een zoon..
Een man kan zo enorm veel betekenen voor z'n kinderen, voor z'n zoon..
Probeer maar eens in een winkel een kadootje te kopen voor een vader met een zoon, er zijn misschien 3 ansichtkaarten met een man met een kind op z'n arm..
Maar toen die cd uitkwam, was die ontzettend moeilijk te verkopen.
Toen zeiden ze bij Oreade, Paul, misschien zijn we 10 jaar te vroeg ermee.
Het is ook heel moeilijk bespreekbaar met een man. Als je vraagt, vertel eens iets leuks over je vader, over hun kind gaat het meestal wel, maar veel mannen zijn blijven steken in een beetje puberachtig fase, van mijn vader weet het altijd beter en hij begrijpt me niet. En heel weinig zijn daarin verder doorgegroeid en hebben een wezenlijk goed contact kunnen maken.
"Mijn relatie was goed, maar hij is al 20 jaar dood. Hij was ook een stier, een soort geestverwant zeg maar, we hebben nooit veel gesproken, maar ik heb altijd het gevoel gehad dat hij een heel erg groot vertrouwen had in ons, we waren met 4 jongens en 2 meisjes, maar er hoefde ook niet zoveel gezegd te worden. Als ik ergens over zat te twijfelen of mee overhoop lag, dan was er zo'n blik van hem, of een glimlach.. dan had je het gevoel dat zal wel goed zitten..
Wij waren ondeugende jongens in de Betuwe, deden heel vaak iets wat niet mocht. En als dan de politie aan de deur kwam, omdat we iets gesloopt hadden of zo, of in de fik gestoken hadden, dan gingen die in het winkeltje van mijn vader het hele verhaal afsteken, maar het was maar heel zelden dat hij er ons iets van vertelde. We mochten ondeugend zijn.

-Ondeugend is bij jou slecht voor te stellen.. als je naar je muziek luistert..
"Ik heb het goed doorleeft vroeger. Ik vind dat het nou in de media zo enorm wordt opgeblazen als jongens kattekwaad hebben uitgehaald.. Ik wil het ook niet stimuleren of zo, maar je moet dingen niet groter maken dan ze zijn.
-Wel eens een pootje van een spin of een vlieg uitgerukt of zo?
"Nee. Natuurlijk niet. Dat wist ik ook wel.
- Van die visblazen opgeblazen..?
"Nee ook niet.
- Zou je je zoon verbieden om te vissen?
"Ik zou niet weten waarom. Je kunt wel iets over vertellen over het leven van de vis of over respect voor het leven. Maar mijn ervaring is dat als je een keer een goede paling aan de haak hebt gehad, dat genoeg is. Op een gegeven moment hoeft het niet meer.
-De jagerfase voorbij en weer naar een volgende fase.
"Bromfiets rijden. Snelheidsmaniak zijn. Daar heb ik als kind een heel duidelijke begrenzing gevoeld. Een ongeluk gehad en twee weken in coma gelegen. Dat was toen ook over.
-Had je niet iets van had me vader me maar meer gewaarschuwd?
"Nee, de betekenis van dat ongeluk is me langzaam duidelijk geworden, wat dat me gedaan heeft.
Als je 2 weken in coma gelegen hebt en je komt weer op school, je kunt alleen over het fysieke stuk praten, maar over het geestelijke stuk dat je doorgemaakt hebt, dat kun je niet vertellen.
-Kun je dat nu wel?
"Nee, niet onder woorden brengen. Ik kan wel vertellen dat ik vanuit een ander levensgevoel naar de wereld kijk. Als kind van 16 heb je oog in oog gestaan met de dood die eigenlijk geen dood is.
Het enige dat goed werkte was het contact met een pater in het Capucijnerklooster in Den Bosch, maar verder begreep niemand wat.

Liedjes

-Je bent zelf cd's gaan uitgeven
"Oreade wil eigenlijk alleen instrumentale dingen uitgeven, maar ik wil graag liedjes. Ik vind het woord ook een groot goed om mee te werken, de stem als instrument. Ik heb wel belangstelling voor muziek en genezing als je het zo mag stellen.
Ik heb nu 11 cd's met liedjes gemaakt.
Er zijn er ook 2 voor een uitgeverij van filmmuziek, maar die zijn exclusief en niet te koop. Dat is ook muziek als Aquarius.

-Waar begint de muziek in jouw leven of was het er altijd?
"Toen ik 10,12 jaar oud was heb ik een gitaar gemaakt van karton en elastiekjes, ik stond op de tafel thuis, met een radio op de achtergrond, misschien waren we de 1e playbackers in de Betuwe.
Radio Luxemburg was voor mij pure magie; 's nachts naar de radio luisteern. Die dj's toen waren zo enthousiast over alle nieuwe popmuziek die uitkwam.
Er gebeurden ook heel indrukwekkende dingen, zoals toen David Bowie op kwam.
Ik ging in Nijmegen muziek van hem proberen te vinden, vroegen ze "Wat zegt u?"
Wat ik niet zo leuk vind van hem is dat hij probeert te rock 'n rollen
-Dancing in the street?
"Dat is volgens mij niet uit zijn beste periode.
-Er staat hier een hele rij gitaren.
"Die worden allemaal gebruikt. Er zijn er ook in een rockband gebruikt.
Hij toont een foto uit die tijd: Paul in coverband als langharige hippie.
-Ik draai wel eens een cd van jou en dan gruwen mensen er van. Te zoet zeggen ze dan. Heb je dat zelf ook wel eens, dat je na al dat zoete iets anders wil? Dan moet even die andere, rockende kant van je eruit.
"Ja. Maar ik leid een tamelijk meditatief leven, beschouwelijk.

-Je werkt in Boxmeer met geestelijk gehandicapten en ik heb begrepen dat je daar ook geregeld muziek maakt en dat door de bewoners erg op prijs gesteld wordt.
" Ik ben zorgboer, werk parttime op een zorgboerderij met diep zwakzinnige bewoners. Daar proberen we eenvoudige werkjes mee te doen op de boerderij.
En af en toe geven we een concert.
En nu, tijdens de schildertherapieen, ben ik bezig met klankschalen. Dat werkt uitzonderlijk goed.
Ik schrijf er iedere keer een verslag over, hoe iedereen reageert, en wat ze zeggen. Hoe gebrekkig of beperkt dat ook is, het is wel duidelijk.

Klankschalen

- Is "Open" de 1e cd waarop klankschalen een belangrijke rol spelen in je muziek?
"Ja. Klankschalen en cd.. ik heb iets, die klankschalen moeten je ergens aan herinneren als het goed is, maar klankschalen op een cd kun je eigenlijk niet echt goed horen.
Ik kan niet voor iemand anders zeggen wat het is waaraan jij herinnerd wordt. Dat is je eigen weg. Maar het accent verschuift meestal van doen, druk zijn, denken, naar luisteren.
-Kun je stellen dat de toon van de klankschaal, hoog of laag een ander effect geef?.
"Nee, ik heb wel het gevoel dat in die lage klankschalen heel veel hoog zit en in de hoge klankschalen heel veel laag. De verhoudingen liggen anders, maar het is allebei aanwezig. Het is niet 1 toon. Als je zegt, nou ga ik improviseren op een klankschaal, je kan nooit zeggen, misschien zit er wel iets van een a toon in. Dat is maar een gedeelte van een klank, er zitten meer dingen in die je niet kunt benoemen met onze begrippen van de toonladder.
-Ook geen ritme instrument?
"Ik doe het zelf niet. Ik heb het gevoel dat je beschikt over een middel waarin je iets de wereld kunt indragen, of kunt overdragen in het gunstigste geval.
-Op een bepaald moment kon ik ineens iets zingen, een beetje skatten zeg maar. Maar dan kan ik geen woorden maken. Dan is taal ineens een beperking.. door het gewoon te laten stromen met klanken kun je ineens heel vrij zijn.
"Je kunt het misschien zien als het idee van een goed verhaal verzin je niet, maar een goed verhaal schrijft zichzelf. En zo is het eigenlijk ook met muziek, het ontstaat of het ontstaat niet.
Als je het gaat verzinnen, dan klinkt het ook alsof het verzonnen is.
-Maar kan een nummer bij jou ook in 1 x ontstaan, met woorden en al, op het podium misschien zelfs?
"Nee.
Tekst is ook schrijven, polijsten, soms zijn de zinnetjes in 1 x goed, een andere keer schrijf ik 20 coupletten en blijven er 8 regels over.

Akkoorden

-Gitaristen kunnen voor mijn gevoel met hun instrument ineens muziek worden.. daar kan ik dan ook makkelijk in mee gaan. Is dat subjectief of heb je het idee dat het met een gitaar makkelijker kan dan met een ander instrument.
"Ik vind een gitaar meer een begeleidingsinstrument, dat nodigt uit tot zingen. Bij een gitaar heb je een volledig akkoord en daar zitten heel veel tonen in, daar kun je al snel iets uit opbouwen. Op 2 akkoorden kun je al een liedje maken. Heel veel liedjes, ook oudhollandse liedjes bestaan uit 2 akkoorden. Heel veel JJ Cale liedjes bestaan uit 2 akkoorden.
"Ik heb er heel veel bewondering voor dat hij de meeste liedjes maakt met 3 akkoorden., en toch heel complexe liedjes. En ook heel sferisch. Hij is een kunstenaar in die zin dat hij de eigenheid, het sferische kan overbrengen in zijn muziek, ook als hij in de studio bezig is. Er zijn veel muzikanten die in de studio dingen bedenken die ze eigenlijk niet moeten doen. Er is teveel techniek en te weinig sfeer. Te weinig inwijding en teveel een sleutel. Dat is mijn ervaring, je kunt het ook beluisteren op platen, maar JJ Cale kan allebei.

-Sta je nog steeds achter de muziek op je eerste cd's?
"Als ik luister naar de 1e cd uit 1982, dan herken ik me zelf daarin en ik herken de sferen die mij toen omringden, waar ik toen in was. Ik ben nog steeds eigenlijk dezelfde.
In die zin vind ik ze wel goed, omdat ik de sfeer erin terugvoelen.
-Je speelt altijd vanuit je wezenlijke zelf?
"Ja. Als dat er niet in zit, komt het nummer niet op de plaat.
-Is er op dat wezenlijke niveau juist niet iets dat niet-jou is, maar heel universeel?
"Ja. Maar dat merk je vaak pas achteraf.
Ik heb een keer zitten werken aan een nummer over vervuiling, vogels langs de kustlijn met olie. Ik was er persoonlijk door getroffen, emotioneel, en heb zitten schrijven en muziek erbij gemaakt die eigenlijk nergens op leek, had eigenlijk niks met de tekst van doen.
Tot een paar jaar later, toen had ik die muziek zo ver teruggebracht naar een oer-uitvoering zeg maar, met inderdaad, weer 3 akkoorden, 4 misschien,
Toen had ik het gevoel, nou is ie goed en uitgevoerd en opgenomen.
Maar ook pas weer veel later begreep ik dit liedje bijna universeel is omdat iedereen vervuiling kent, die vogels kent.
Dan komt zo'n liedje in de openbaarheid en komt ook de sfeer in de openbaarheid en wordt dan door die openbaarheid ook mee gedragen
Andere nummers hebben dat niet, die blijven tamelijk gesloten zeg maar. Dat is niet slecht, maar die hebben een andere kwaliteit.
-Sommige liedjes meer bij je materiele bestaan betrokken, andere meer bij de spirituele wereld?
"Ik heb zelf het gevoel dat ik toch regelmatig werk uit een niet zo klok gebonden bibliotheek.
-De gesloten liedjes, juist die meer in de tijd?
"Nee juist niet. Die aardse liedjes hoor je de hele dag op de radio, maar die sferische liedjes niet, die zijn meer gesloten. Meer intiemere liedjes zeg maar.
Wat bedoel jij dan met gesloten?
"Dat ze niet zo makkelijk toegankelijk zijn voor een groter publiek.
Voor mij is het open, het is een deel van mij. Maar dat deel wordt door een kleinere groep mensen herkend dan de vogeltjesdans.
-Terwijl de paradox is dat die liedjes die jij gesloten noemt juist het beste begrepen worden door mensen die heel open zijn.
"Misschien begrijp ik dat juist goed..

IJzererts

-Wat was eerst, de musicus, de vader, de minnaar.
"De vader was pas later. De minnaar.. ja dat heb je goed.
Als je kijkt naar een plant in de grond. Wat maakt dat ie groeit. Hij moet water hebben, zon, de nacht moet ie ook hebben.
Het water wordt omhoog getrokken door de kracht van de maan.
En dan staat er Jupiter, maar wat doet die dan.
Als je gaat zoeken in oude dingen, dan kom je er achter, die planeet heeft ook een trilling. Die trilling, die kracht zorgt ervoor dat alles een ronde bovenkant heeft.
-Jupiter als afronder?
"Ja. Maar we hebben het over de biologische verschijnselen.
Wij zitten op de aarde, wij halen ijzererts uit de grond. Dan kun je kiezen, maak je er instrumenten mee of wapens. Wij muzikanten willen er snaren van maken en die snaren brengen we in trilling. Als een soort dankbaarheid voor die ijzererts, voor de aarde waar die uit voortkomt.

Water

"De invloed van klank op water is enorm goed.
Masaru Emoto een Japanse natuurwetenschapper, heeft duizenden verschillende watertjes onderzocht en toegesproken, daarna bevroren tot min 5 en dan worden het kristallen, sneeuw, en die kristallen heeft hij gefotografeerd.Dan zie je bijv. de structuur van water dat gechloreerd is, is totaal kapot is .. onheel, gedeformeerd.
Hetzelfde heeft hij gedaan met schoon water en dat water is toegesproken door een zen-monnik, een gebed, van liefde en warmheid en dat kristalletje is op zich eigenlijk al een tempeltje, zo mooi is ie.
En tussen die 2 extremen heeft hij duizenden proeven gedaan.
"Wij zijn nauurlijk ook grotendeels water.
"Je kun dus liefde zichtbaar maken op deze manier. Dat is leuk!
Paul toont foto's uit het boek..water dat reageert op woorden.
"Dank je wel, dankbaar.. die is erg mooi..
-Dus gedachten als kracht en schepping
"En het woord..
Ook het bewijs, anders dan de quantum fysica, kijk eens, er bestaat zoiets als gedachten geven vorm.
-Je vertelde het verhaal van ijzererts, jouw variant op zwaarden en ploegijzers
"Als je erover nadenkt wat water is, waar water is, dan is het dus inderdaad van belang wat voor geluiden je maakt, dat heeft invloed, je beïnvloedt je omgeving, alleen al omdat er water is.

Klank

-Stel je zou op een kruispunt staan, linksaf moet je gitaar, rechts je verf achterlaten..
"Dan zou ik de verf laten liggen.
Klank, dat zeggen ze in andere tijden ook wel, misschien is muziek wel de van de zuiverste mediums. Ik bedoel dat het een middel is om de geest uit te nodigen.

"Bij Oreade heb je over het algemeen conflictloze muziek, zeg maar. Dat kan ook, maar dat is ook eenzijdig. Je moet ook toegeven dat je ergens voor of ergens ..
dat het strijd kost om dingen te handhaven.
-Als de strijd in je zelf ophoudt, waarom doet het dan zeer om de strijd van anderen te zien?
"Mijn bestaan als muzikant is in ieder geval niet zonder strijd, en zeker niet om mij als muzikant te handhaven.
-Lukt je dat zonder ego?
"Nee, dat is ook een middel daarvoor, is het instrument.
-Hoe groot is nog je ego?
"Kleiner dan van heel veel anderen, geloof ik ;-)
Eigenlijk is het niet zo heel erg belangrijk, maar ik heb niet vaak een hekel aan me zelf.
Maar het tegenovergestelde is ook overdreven, om te zeggen dat ik mezelf de hele dag liefheb. Ik ben er eigenlijk niet zoveel mee bezig.
Als je de kans ziet om liefde, schoonheid, in de wereld te plaatsen, in wat voor vorm dan ook, dan met je dat gewoon doen.
Dat is improviseren ook, dat is niet bedenken
Ik kan niet zeggen als huisvader, ik word nooit boos, op een gegeven moment word ik toch boos.
Maar als je iets wilt neerzetten in de wereld, een gebouw, dan is het je verantwoording om dat met liefde te doen. En zo ook met muziek en zo ook met alles eigenlijk wat je neerzet.
- Je hoeft niet perfect te zjn om liefdevol te zijn
"Nee, helemaal niet. Anders zouden de meest primitieve figuren niet lief kunnen zijn.
Als je kijkt naar de architectuur: ik vind het zo jammer dat er dingen neergezet worden die ik zo lelijk vind en die zo anorganisch zijn.. En daar staan ze..
"Ik zag een tv-progamma over Afrikaanse metselaars. Die mensen doen er 10 jaar over om te leren metselen en het enige dat ze hebben is zand en water.
Een oude man zei : Het meeste werk en kracht zit in de spreuk die wij gebruiken bij het bouwen van een huis. Dat hangt natuurlijk weer samen met de ontwikkeling van een mens. Je kunt natuurlijk een of andere figuur achter een piano zetten en vragen of die Bach wil spelen en dan denk je, wat een rotzooi maakte die Bach toch eigenlijk..
Het hangt van de ontwikkeling af van de mens die daar mee bezig is, hoe het klinkt, wat het wordt.
Je bent dus eigenlijk verplicht om je zelf te ontwikkelen.

-Muzikant om te helen
"Dan moet je dat helen dan ruim zien. Als je plezier hebt om iets te doen, vals te spelen of met een elektrische band, dat is ook leuk.
Je kunt natuurlijk allerlei gekke dingen proberen te doen die jou niet zo eigen zijn, maar dan heb je er ook niet z'n lol in.
-Meegaan met de stroom een gevoel dat je het grootste deel van etmaal bij je draagt?
"Nee hoor. Ik doe ook allerlei dingen waarvan ik denk dat moet ik nu even doen, ook met een zekere weerstand. Maar misschien ontdek ik daarna wel dat het bijdraagt aan mijn eigen pad, mijn eigen ontwikkeling. Misschien blijkt later juist die weerstand wel nuttig te zijn.
In feite zijn schilders ook vaak planners, in de zin van planmatig werken.
Als je een doek voor je hebt van 2 x 2 meter, dan moet je toch echt een plan hebben.
Als je een plaat gaat maken, heb je ook een plan, want je bent er al gauw een half jaar mee bezig. Terwijl je begint met niks, met een klein ideetje.. het begin van drie akkoorden..
Dus dat is de rem van het steentje dat je in de vijver gooit waardoor er weer iets gaat gebeuren.
" Ik heb ook nummers die jaren kosten, zoals Jeanne d'Arc. dan ben ik mee begonnen toen ik voor het eerst in haar geboortestreek was, 3 coupletten geschreven, 2 jaar later was ik er weer en weer 2 couplettne bij geschreven, jaren later nog een keer, uiteindelijk is het een lied, met 3 coupletjes of zo.-
-Je had de energie van die plek nodig?
" Die zit er dan doorheen. Het is misschien nog beter om het op de plek zelf op te nemen, maar dat is onpraktisch.
-De waterkristalletjes erbij fotograferen.
"Die er bij leveren op het hoesje ;-) .Je moet eigenlijk aan de buitenkant al kunnen zien wat er in zit. Dat is vaak niet zo, maar zou eigenlijk moeten.
Dat kan dus met dat eigen labeltje ook, zelf het hoesje maken, schilderen."

Op dat eigen label verscheen zomer 2004
Daughters of Light. Een cd met klankschalen

Marja Oosterman
Gesprek november 2003
Uitwerking juli 2004

Ilustraties: schilderijen van Paul Vens

Website Paul Vens