De Kunst van het Loslaten

terug	DE KUNST VAN HET LOSLATEN Een idyllisch pleintje in de volksbuurt Klarendal in Arnhem. Hoewel slechts vijf minuten van het centrum gelegen, is deze plek een oase van rust, die in de zomertijd slechts af en toe wordt onderbroken door kleine groepjes toeristen die zich vergapen aan de schilderingen van Yoyo Olivier - van der Kooi, waarmee de omringende blinde muren vijftien jaar geleden tot leven zijn gekomen: een circustent met groen-witte strepen; bij de ingang de directeur met zijn hoge hoed; daarnaast de kassa met kleurige lampjes, waarachter de tandeloze oude koffiejuffrouw van het voormalig buurt- en clubhuis is vereeuwigd; het centrale beeld op de langste muur is een podium met een meer dan levensgrote clown, die op een wereldbol balanceert, geflankeerd door twee olifanten met reusachtige flaporen; verderop staat een meisje met paardestaart door een gaatje in het "tentdoek" te gluren, met naast haar een dikke Klarendalse moeke, die ingespannen luistert naar wat er zich achter het doek afspeelt. Aan de overkant, op een andere muur, stijgt een kleurige luchtballon op in het blauw, met in het mandje eronder uitbundig zwaaiende clowns, die de gespleten wereld achter zich laten. Ook de kunstenares is vertegenwoordigd: je ziet haar op de rug, terwijl ze de clowns uitzwaait. Op een lome, zonnige tweede pinksterdag (wij schrijven 9 juni 2003) strijken de gevederde blaadjes van de acacia's hun kanten schaduw langs deze magische, tijdloze circuswereld, als het concert van de merels ruw wordt verstoord door het snijdende gesnerp van een slijptol en doffe mokerslagen. Als de kunstenares - die hier op het pleintje woont en werkt - gaat kijken wat er aan de hand is, ziet ze een drietal mannen bezig een gat te slaan dwars door één van de olifanten op de muur tegenover haar woonhuis. Ze vertelt: "Het bleek dat het huis achter de muur een nieuwe Turkse eigenaar had gekregen. De muur vormt de achterkant van de schuren in de aangrenzende straat. De nieuwe eigenaar is bezig het huis te verbouwen en had besloten om meteen ook maar twee ramen in zijn schuur te maken. Daar waren die drie mannen (aannemers naar zij zeiden) mee bezig. Mijn vraag of ze daar een vergunning voor hadden werd bevestigend beantwoord. Er werd een naam genoemd bij Bouwtoezicht. Ik zei dat het me bevreemdde, omdat ik de muurschilderingen indertijd in opdracht van de Wijkwinkel met subsidie van de gemeente had gemaakt en net vorig jaar het verzoek had gekregen om ze deze of volgende zomer een opknapbeurt te geven. Ook gaf ik te kennen dat ik het niet leuk vond dat mijn geesteskind zonder enige voorkennis onder mijn ogen om zeep werd geholpen. "Ach," zei één van de mannen troostend, "het worden mooie kozijnen. En we gaan het goed afwerken: die clown en die andere olifant schilderen we weg en dan komt er een mooi plaatje van de Bosporus op. 't Komt allemaal goed". Ze lachten geruststellend. Daarna gingen ze door met hun werk. Een paar uur later zat er inderdaad een keurig kunststof kozijn door het lijf van de olifant. En een kachelpijp door het oor van de andere. En tja, op tweede Pinksterdag is er niemand van de gemeente of de wijkpost te bereiken. Zelfs de buurtagenten waren op vakantie. Bij de gemeentepolitie zeiden ze niets te kunnen doen als niet eerst de gemeente was ingeschakeld. Nadat ik wat foto's had gemaakt besloot dus, een beetje trillerig, ook maar weer gewoon door te gaan met mijn werk. Ondanks de schok moest ik toch ergens wel grinniken: had ik niet net die ochtend bij de koffie één van mijn leerlingen omstandig uitgelegd hoe belangrijk het is dat je je niet hecht aan je prestaties en creaties, omdat we uiteindelijk toch alles weer los moeten laten en in moeten leveren? Ter plekke kwam het bestaan even checken "if I walk my talk"!" Yoyo woont en werkt ruim dertig jaar op dit pleintje in een oud pand, "De Achtste Hemel" - ooit een opvanghuis van het Leger des Heils. Vijf jaar geleden richtte ze er een school voor levenskunst op - de Stichting Meer mensen Méns - waarin ze liefhebbers laat ontdekken hoe ze meer uit hun leven en werk kunnen halen. Het pand is nu in beheer bij de stichting kunstenaarsateliers en biedt behalve aan de school, onderdak aan een opnamestudio voor musici, een karikatuurtekenaar, een Flamenco-dansgroep en een aantal beeldende kunstenaars. Bij de Wijkwinkel, die de volgende dag op de hoogte werd gebracht, bleek niemand van iets te weten. De zaak wordt uitgezocht. Er komen verontwaardigde reacties van buurtbewoners. Het gat voor het tweede raam is nog niet geslagen.... Oost-Peterstraat 25/31 6822 AD Arnhem T 026-3512967 yoyo@universal.nl *www.yoyo.nl* Bovenstaand artikel dateert van juni 2003. 22 september 2004 stuurde Yoyo dit persbericht de wereld in: Betreft: Hij was maar een Clown... Onlangs besteedde De Telegraaf aandacht aan de vernietiging van de monumentale muurschildering in de Oost-Peterstraat in Arnhem onder de kop “Hij was maar een Clown”. De schildering maakte deel uit van een project van drie muurschilderingen waarmee het Wijkplatform, gesubsidieerd door Rijk en Gemeente, de karakteristieke volksbuurt Klarendal (de Jordaan van Arnhem) wilde opfleuren. De opdracht werd gegeven aan kunstenares Yoyo Olivier van der Kooi, die in 1982 een eerste prijs voor de Europese schilderkunst in Brussel won en in 1987 een wandschildering voor het restaurant van het Arnhems stadhuis had vervaardigd. In het begin van de negentiger jaren werd het drieluik feestelijk onthuld door wethouder Joke van Doorne. De schilderingen waren zeer geliefd bij de buurt en maakten deel uit van “Beelden in Arnhem”, een toeristische route langs openbare kunstwerken, waar de afdeling Voorlichting van de Gemeente een boekje over uitgaf. Omdat de schilderingen na 14 jaar aan een opknapbeurt toe waren, werd de kunstenares, Yoyo Olivier van der Kooi, die sinds jaar en dag haar atelier heeft op het pleintje tegenover de bewuste muurschildering, door het Wijkplatform uitgenodigd om de restauratie ter hand te nemen. Nog voordat zij kon beginnen, werd echter het hart van het circustafereel doorboord door een particulier die - zonder vergunning en zonder overleg met de kunstenares, de buurtbewoners of het wijkplatform - twee ramen wilde aanbrengen in zijn schuur, die zich aan de achterkant van de muurschildering bevindt. De gemeente Arnhem verstrekte achteraf - eveneens zonder overleg - alsnog de bouwvergunning. De kunstenares tekende protest aan. Zo’n 200 buurtbewoners ondersteunden haar met bezwaarschriften en handtekeningen. Het bezwaar werd afgewezen omdat: - “het kunstwerk niet officieel geregistreerd stond als monument”; - “muurschilderingen na tien à vijftien jaar mogen worden vernietigd”; - de aangebrachte ramen volgens de Welstandscommisie “architectonisch niet botsen met de achter de muur liggende huizen”. De kunstenares is in beroep gegaan tegen de uitspraak van de Gemeente. De Rechtbank Arnhem, sector Bestuursrecht heeft de zaak in behandeling genomen. De zitting vindt plaats in het Paleis van Justitie, op maandag 27 oktober om 15.00 uur. Klik hier om te zie hoe de muur er anno 2004 uitziet.

DE KUNST VAN HET LOSLATEN

Een idyllisch pleintje in de volksbuurt Klarendal in Arnhem. Hoewel slechts vijf minuten van het centrum gelegen, is deze plek een oase van rust, die in de zomertijd slechts af en toe wordt onderbroken door kleine groepjes toeristen die zich vergapen aan de schilderingen van Yoyo Olivier - van der Kooi, waarmee de omringende blinde muren vijftien jaar geleden tot leven zijn gekomen: een circustent met groen-witte strepen; bij de ingang de directeur met zijn hoge hoed; daarnaast de kassa met kleurige lampjes, waarachter de tandeloze oude koffiejuffrouw van het voormalig buurt- en clubhuis is vereeuwigd; het centrale beeld op de langste muur is een podium met een meer dan levensgrote clown, die op een wereldbol balanceert, geflankeerd door twee olifanten met reusachtige flaporen; verderop staat een meisje met paardestaart door een gaatje in het "tentdoek" te gluren, met naast haar een dikke Klarendalse moeke, die ingespannen luistert naar wat er zich achter het doek afspeelt. Aan de overkant, op een andere muur, stijgt een kleurige luchtballon op in het blauw, met in het mandje eronder uitbundig zwaaiende clowns, die de gespleten wereld achter zich laten. Ook de kunstenares is vertegenwoordigd: je ziet haar op de rug, terwijl ze de clowns uitzwaait.

Op een lome, zonnige tweede pinksterdag (wij schrijven 9 juni 2003) strijken de gevederde blaadjes van de acacia's hun kanten schaduw langs deze magische, tijdloze circuswereld, als het concert van de merels ruw wordt verstoord door het snijdende gesnerp van een slijptol en doffe mokerslagen. Als de kunstenares - die hier op het pleintje woont en werkt - gaat kijken wat er aan de hand is, ziet ze een drietal mannen bezig een gat te slaan dwars door één van de olifanten op de muur tegenover haar woonhuis. Ze vertelt:

"Het bleek dat het huis achter de muur een nieuwe Turkse eigenaar had gekregen. De muur vormt de achterkant van de schuren in de aangrenzende straat. De nieuwe eigenaar is bezig het huis te verbouwen en had besloten om meteen ook maar twee ramen in zijn schuur te maken. Daar waren die drie mannen (aannemers naar zij zeiden) mee bezig.

Mijn vraag of ze daar een vergunning voor hadden werd bevestigend beantwoord. Er werd een naam genoemd bij Bouwtoezicht. Ik zei dat het me bevreemdde, omdat ik de muurschilderingen indertijd in opdracht van de Wijkwinkel met subsidie van de gemeente had gemaakt en net vorig jaar het verzoek had gekregen om ze deze of volgende zomer een opknapbeurt te geven. Ook gaf ik te kennen dat ik het niet leuk vond dat mijn geesteskind zonder enige voorkennis onder mijn ogen om zeep werd geholpen. "Ach," zei één van de mannen troostend, "het worden mooie kozijnen. En we gaan het goed afwerken: die clown en die andere olifant schilderen we weg en dan komt er een mooi plaatje van de Bosporus op. 't Komt allemaal goed". Ze lachten geruststellend. Daarna gingen ze door met hun werk. Een paar uur later zat er inderdaad een keurig kunststof kozijn door het lijf van de olifant. En een kachelpijp door het oor van de andere.

En tja, op tweede Pinksterdag is er niemand van de gemeente of de wijkpost te bereiken. Zelfs de buurtagenten waren op vakantie. Bij de gemeentepolitie zeiden ze niets te kunnen doen als niet eerst de gemeente was ingeschakeld. Nadat ik wat foto's had gemaakt besloot dus, een beetje trillerig, ook maar weer gewoon door te gaan met mijn werk. Ondanks de schok moest ik toch ergens wel grinniken: had ik niet net die ochtend bij de koffie één van mijn leerlingen omstandig uitgelegd hoe belangrijk het is dat je je niet hecht aan je prestaties en creaties, omdat we uiteindelijk toch alles weer los moeten laten en in moeten leveren? Ter plekke kwam het bestaan even checken "if I walk my talk"!"

Yoyo woont en werkt ruim dertig jaar op dit pleintje in een oud pand, "De Achtste Hemel" - ooit een opvanghuis van het Leger des Heils. Vijf jaar geleden richtte ze er een school voor levenskunst op - de Stichting Meer mensen Méns - waarin ze liefhebbers laat ontdekken hoe ze meer uit hun leven en werk kunnen halen. Het pand is nu in beheer bij de stichting kunstenaarsateliers en biedt behalve aan de school, onderdak aan een opnamestudio voor musici, een karikatuurtekenaar, een Flamenco-dansgroep en een aantal beeldende kunstenaars.

Bij de Wijkwinkel, die de volgende dag op de hoogte werd gebracht, bleek niemand van iets te weten. De zaak wordt uitgezocht. Er komen verontwaardigde reacties van buurtbewoners. Het gat voor het tweede raam is nog niet geslagen....

Oost-Peterstraat 25/31
6822 AD Arnhem
T 026-3512967
yoyo@universal.nl
www.yoyo.nl

Bovenstaand artikel dateert van juni 2003.
22 september 2004 stuurde Yoyo dit persbericht de wereld in:

Betreft: Hij was maar een Clown...

Onlangs besteedde De Telegraaf aandacht aan de vernietiging van de monumentale muurschildering in de Oost-Peterstraat in Arnhem onder de kop “Hij was maar een Clown”. De schildering maakte deel uit van een project van drie muurschilderingen waarmee het Wijkplatform, gesubsidieerd door Rijk en Gemeente, de karakteristieke volksbuurt Klarendal (de Jordaan van Arnhem) wilde opfleuren. De opdracht werd gegeven aan kunstenares Yoyo Olivier van der Kooi, die in 1982 een eerste prijs voor de Europese schilderkunst in Brussel won en in 1987 een wandschildering voor het restaurant van het Arnhems stadhuis had vervaardigd. In het begin van de negentiger jaren werd het drieluik feestelijk onthuld door wethouder Joke van Doorne. De schilderingen waren zeer geliefd bij de buurt en maakten deel uit van “Beelden in Arnhem”, een toeristische route langs openbare kunstwerken, waar de afdeling Voorlichting van de Gemeente een boekje over uitgaf.

Omdat de schilderingen na 14 jaar aan een opknapbeurt toe waren, werd de kunstenares, Yoyo Olivier van der Kooi, die sinds jaar en dag haar atelier heeft op het pleintje tegenover de bewuste muurschildering, door het Wijkplatform uitgenodigd om de restauratie ter hand te nemen. Nog voordat zij kon beginnen, werd echter het hart van het circustafereel doorboord door een particulier die - zonder vergunning en zonder overleg met de kunstenares, de buurtbewoners of het wijkplatform - twee ramen wilde aanbrengen in zijn schuur, die zich aan de achterkant van de muurschildering bevindt.

De gemeente Arnhem verstrekte achteraf - eveneens zonder overleg - alsnog de bouwvergunning. De kunstenares tekende protest aan. Zo’n 200 buurtbewoners ondersteunden haar met bezwaarschriften en handtekeningen. Het bezwaar werd afgewezen omdat:
- “het kunstwerk niet officieel geregistreerd stond als monument”;
- “muurschilderingen na tien à vijftien jaar mogen worden vernietigd”;
- de aangebrachte ramen volgens de Welstandscommisie “architectonisch niet botsen met de achter de muur liggende huizen”.

De kunstenares is in beroep gegaan tegen de uitspraak van de Gemeente. De Rechtbank Arnhem, sector Bestuursrecht heeft de zaak in behandeling genomen. De zitting vindt plaats in het Paleis van Justitie, op maandag 27 oktober om 15.00 uur.

Klik hier om te zie hoe de muur er anno 2004 uitziet.