terug

Willy Kruijssen is beeldmaker. Hij gebruikt het woord al jaren en gebruikt het ook voor zijn bedrijfsnaam; Beeldmakers. Een bedrijfsnaam kom je niet vaak tegen bij beeldende kunstenaars. Want dat is Willy, kunstenaar. Of toch niet? Over kunsten, beelden, toeval en nog het e.e.a. gaat dit digi-interview.

Recent zei een singer/songwriter/kunstschilder tegen me: "Er bestaan geen kunstenaars. Er bestaan alleen mensen." Wat vind je van die stelling?

De mens is de beperking en de blikvernauwing in één zou ik zeggen, die als ik het op de keper beschouw erg arrogant en zelfingenomen is. Maar goed iemand zegt wat..... en ik kan dat letterlijk nemen of tussen de regels lezen. Het gaat over kunstenaars en mensen, er is geen onderscheid volgens mij, het is hooguit een poging alles in een bepaalde orde onder te brengen, een naam. Dat doe ik met beeldend bezig zijn ook en ik probeer dat voor mijzelf zo helder mogelijk te krijgen en wil dat verder ontwikkelen. Andere mensen zullen toch jouw beeldtaal op de een of andere manier op moeten pakken of begrijpen. Daar ga je dus al met je onderscheid. Dat veel kunstenaars door het publiek niet worden begrepen ligt volgens mij in het feit dat een kunstenaar zich misschien wat bewuster is van zijn bestaan en relatief veel piekervaringen heeft ten opzichte van mensen die zich niet beeldend bezig houden. Ik zou kunnen zeggen dat kunstenaars beeldende trentzetters zijn en dat de meeste mensen ergens in volgen en daarom de een of de andere kunstenaar beter begrijpen. Het is maar waar je het meest in geïnformeerd wordt of mee in aanraking wordt gebracht. De meeste mensen volgen nu eenmaal, dat doe ik ook als het over dingen gaat waar ik mij niet mee bezig houdt. We kunnen elkaar dus niets kwalijk nemen. Een topaccountant of van mijn part een subsidiebehandelaar bij het fonds beeldende kunst heeft gauw gelijk als het gaat over de daar te volgen regels en protocols (die ken ik niet en daar kom ik vaak heel slecht achter). De dubbele agenda van de overheden komt de burger niet of nooit te weten. Ik doe mijn werk en zo gedreven en bevlogen als binnen mijn mogelijkheden ligt. Ik doe waar ik voor sta en kan niet liegen, zeker niet als ik beeldend bezig ben. Ik ben steeds op jacht naar de essentie van, heel simpel, mijn leven. En dat gaat over al het leven tussen hemel en aarde waar ik mee te maken heb en krijg! Ik zal de volgende vraag wat korter proberen te beantwoorden, want er valt zoveel over te zeggen.

De laatste maanden kom ik het woord 'beeldmaker' vaker tegen. Vind je dat woord inbreuk maken op het copyright van je bedrijfsnaam of kun je het zien als dat er een woord is toegevoegd aan de taal, zoals schrijver Rob Bekker dat deed met het woord 'taalarbeider'?

Rob Bekker.....hij heeft eens meegedaan aan een schrijfsessie die geïnspireerd werd door mijn olieverfserie "Thabar" uit 1988. Heel aparte ervaring was dat....! Rob is schrijver en probeert ook zo helder mogelijk te omschrijven wat hij bedoelt, zodat zijn lezers hem kunnen volgen. Hoewel 'taalarbeider" mij erg aan opgelegde werkzaamheden doet denken binnen een grauw en grijs oostblokbestel, maar goed ieder woord heeft zo zijn/haar kleur. Het ging over beeldmaker......een woord toegevoegd aan de taal....? Het was er al toen ik het bedacht want het is eigenlijk het enige woord wat mijn werkzaamheden kan omvatten....simpel en eerlijk. Inbreuk op copyright.....? ik weet het niet.... Toen we samen Beeldmakers bedachten, want ik werk met een prachtige partner samen, hebben we dat eerst laten checken bij de kamer van koophandel voor heel Nederland en er bleek niemand onder die naam te werken en dan neem je die naam zakelijk aan en die registreer je. Waarom....? omdat je niet wil dat anderen onder die naam met dezelfde werkzaamheden aankloppen bij onze opdrachtgevers. Dat geeft veel verwarring. De domeinnamen voor Beeldmakers hebben we ook geregistreerd, dus ook daar zijn we de enigen. Als iemand zich een beeldmaker noemt vindt ik dat best, je hebt namelijk ook schoenmakers. Ook een heel helder en eerlijk beroep!

Je hebt een aparte leerweg gevolgd, bent zelfs op de vroegere HTS geweest, hebt een leraaropleiding gevolgd. Hebben je ouders invloed gehad op die 'omweg'? En is het wel een omweg, of jouw weg die juist goed werkte voor jou?

Lastig is dit want het is een samenloop van een aantal dingen waarin een ding als rode draad te herkennen is. Dat is dat ik graag mijn hart volg en daar soms rationeel wat verward mee omging. Ik herinner mij als 7- jarig jongetje, voor een boerensloot met groen kroost staand, dat ik tegen mijzelf zei "ik blijf de rest van mijn leven spelen". Als werktuigbouwkundige was ik een tijdje tekenaar-constructeur in de verpakkingsindustrie en bedacht allerlei technische oplossingen voor verpakkingsvraagstukken en voerde dat weer uit met een aantal monteurs waar ik verantwoordelijk voor was. Ik bedacht een verpakkingsinstallatie voor een Chinese fabriek in China die geheel aardbevingsbestendig was.......heel interessant,....... maar.......'s avonds ging ik naar de kunstacademie in Breda 'St Joost'. Daar zat ik 4 avonden in de week en in het weekeinde werkte ik de opdrachten daarvoor uit met alle liefde. Het een ging gewoon niet meer met het ander samen en ik ben weer student geworden, ondanks een enorme terugval in inkomsten. Zo gaat dat...... er was geen keus. Velen beweren dat je overal voor kiest en ook nog bewust. Vind ik niet normaal, dingen lopen nu eenmaal. Ik reageer op wat mij wordt ingegeven. Carrière-technisch gesproken kun je spreken over een omweg als je steeds heel bewust je leven probeert uit te stippelen. Ik denk dat in een beeldende wereld zoveel aspecten op mijn pad komen, dat ik haast durf te stellen dat die omweg waarschijnlijk voor mij de weg was om alle facetten die belangrijk voor mij zijn in mijn vorming tegen te komen. Hoe dan ook....ik blijf op weg.....wat voor weg dan ook en soms...ga ik er lekker vanaf omdat het zo koddig is iedereen een uitgesleten pad te zien volgen... direkt op hun doel af.

Meer dan 20 jaar geleden leerde ik je kennen. Ik schreef voor Teleac de dunne boekjes voor 'Open Schooltijd', jij maakte de tekeningen erbij. Wat ik altijd heel bijzonder heb gevonden is dat je er telkens weer in slaagde precies daar tekeningen te maken waar ik tekst vanwege ruimtegebrek moest inkorten of zelfs weglaten. Toch hadden we alleen van tevoren kort telefonisch overleg, wist je niet wat ik niet kon uitwerken en hebben we elkaar pas voor het eerst irl ontmoet nadat we ruim 80 van die boekjes hadden geproduceerd. Heb jij een visie op hoe dat zo kon werken?

80..... waren het er zoveel ?!

ja ..82 als ik me niet vergis ;-))

Ik heb altijd geluisterd naar wat je vertelde en had daar beelden bij die ik alleen maar uittekende. Ontdaan van alle zijpaden kwam ik dan tot een aantal essentiële beelden die je teksten moesten begeleiden. Dat dat steeds zo wonderlijk verliep is mooi om naar te kijken.

Toeval, wat ik ook vaak noem 'dat wat je toevalt' speelt een grote rol in je schilderijen. Je hebt periodes geoefend met blind schilderen. Heeft dat een rol gespeeld bij hoe daarna je schilderijen tot stand kwamen?

In mijn schilderijen speelt toeval geen rol. Ik luister en volg mijn spel van verbeelden in kleuren en olieverfstreken als een zeer enerverend gesprek. Wat je zegt met 'dat wat je toevalt' vind ik ook heel wat anders en meer van toepassing op mijn werk. Want uit 'dat' wat mij toevalt pak ik dingen op of vang ze in een felle uithaal met mijn penselen in kleuren. Het stortregent voortdurend van dingen die mij toevallen, maar ik pak de dingen die mij goed lijken en breng ze weer bij elkaar op het doek als een verhaal uit een spannende expeditie. Blind schilderen heeft mij in het begin zeker geholpen mij open te leren stellen voor alles wat mij nu toevalt. Maar dit is een serieuze zaak waar steeds zeer oprecht en zuiver naar geluisterd dient te worden.

Ooit belde je me op in een euforische staat. Het was volle maan en de 50e dag nadat je je in je huis had teruggetrokken. 49 schilderijen waren het resultaat van die 50 dagen Ze horen bij elkaar en kregen de naam Thabar. Kun je iets meer vertellen over het ontstaansproces van Thabar en wat die naam betekent voor je? Wat is Thabar?

Het ontstaansproces van Thabar was onvermijdelijk, noem het een trein waar ik ingestapt was die leidde naar > 'Thabar' In de aanloop had ik schilderende gesprekken en leerde luisteren, onvoorwaardelijk. Op een dag was het...oké..je wilt luisteren ?! luister dan...! Zo begonnen de 50 dagen die enerverend waren en van ongekende diepte. Geweldig..soms inverdrietig...dan weer heel blij... boos... overwinnend....struikelend.....opstaand...dromend...... Toen ik ophield met schilderen bij het 49e schilderij werd het stil.... heel stil. Het was of ik weer recht van leden was teruggekeerd van een onbeschrijfelijk reis die in 49 schilderijen was verbeeld. Eenmaal tot rust kwam de titel tabar......"nee met een 'h', Thabar"....klonk het. Op de vraag 'Wat is Thabar ?' kan ik alleen maar zeggen kijk ernaar en stel je open voor wat het bij je oproept op een zuivere wijze met respect en vertrouwen voor jezelf. Er zijn mensen die hebben gereageerd het idee te krijgen dat ze in hun blootje leken te staan met een heel groot spiegelbeeld voor zich wat ging over hun hele leven.

Met Thabar heb je ook geluidsexperimenten gedaan. Via een groot projectscherm vertoonde je de 49 Thabar schilderijen aan musici die éen voor éen alleen in die ruimte a.h.w. de beelden als bladmuziek benutten bij hun improvisaties. Alle opnames samen werden de muziekcompositie Thabar. Een geslaagd experiment volgens jou? Of zou je het nu anders doen?

Improvisatie is in dit verband een verkeerd woord en geheel niet van toepassing. Ik gebruikte toen het woord 'inpulsatie' wat in grote lijnen zegt dat de musici de schilderijen volgden als een muziekstuk in noten. De kleuren, streken, vormen en stemmingen bespeelden de ontvankelijkheid daarvoor bij de musici. Zij zetten dat zo zuiver mogelijk om in klanken, ritmes, geluidskleuren e.d. Elke muzikant kreeg de schilderijen in een zelfde tempo, en slechts eenmaal te zien. Ik omschreef het in de voorbereidingen naar hen als ... "het zijn je laatste 15 minuten van je leven, en nog een keer trek je je zielsadem door je klankkast met dat wat je te zien krijgt". In de studio zijn we later de stukken van 15 minuten zonder bewerking of vogelarij exact op elkaar gaan leggen. Op zoek naar parallellen in reageren of overeenstemmende samenklinkende geluidsverhalen in kleur. Want geluid is kleur en kleur is geluid. Mijn schilderijen zijn geluid. Het was een geweldig succes en ik zou het zo weer doen mits ik zakelijk een aantal dingen eerst beter geregeld zou kunnen krijgen. Met name publiciteit en financiën nekten mij toen omdat ik de idee van mijn Thabar project liet preveleren boven aandacht uit de media en het geduld subsidiebesluiten af te wachten. Geen pottenkijkers en praters ....het was gewoon tijd het project Thabar uit te voeren ... alles was er rijp voor! Naïef als ik was zette ik het project Thabar door, maar moest later zelf de prijs betalen omdat de 99% toezegging voor subsidie werd ingetrokken omdat ik het besluit niet had afgewacht. Wel alle geluid digitaal vastgelegd en een videoregistratie van elke muzikant die nog ligt te wachten op betere tijden met budget voor verwerking. Ik zou het weer doen maar mijn formule wat realiserender aangepast.

Na Thabar heb je een tijd niet geschilderd. Leeg geschilderd? Of andere redenen?

Na het Thabar project had ik bij die en genen een behoorlijke schuld doordat de subsidie mij niet werd toegekend. Heel veel boosheid en onmacht, maar ook de noodzaak de nodige financiële akties te bedenken waarmee ik alles kon afbetalen. De frustratie en inspanning die dan maatschappelijk van je wordt gevraagd dit op te lossen brengen je ver van vrij overgeven aan het penseel met kleur.

--- Tot zover het e-mailgesprek met Willy Kruijssen. Een digi-interview betekent o.a. dat de geinterviewde zelf aan het schrijven slaat. Voor een beeldmaker die graag alles wat hij doet goed doet, was het na deze lap tekst eerst tijd voor vakantie. Dus misschien: Wordt vervolgd...

Marja Oosterman