From: "ronalddejong"
To: "Marja Oosterman"
Subject: Re: DiGi-interview
Date: Fri, 13 Oct 2006 16:52:01 +0200

Dag Ronald,

Mensen in Zoetermeer kennen je waarschijnlijk al langer, als vaste organist van het Lohman orgel in de Oude Kerk. Je bespeelt dat orgel al sedert 1991. Wat fascineert je het meest aan dat orgel?
Het is een prachtig integraal bewaard gebleven orgel uit 1838 waar heel veel muziek erg goed op klinkt.
De uitkomende stemmen zijn schitterend evenals het volle werk. Voeg daarbij de uitmuntende akoestiek van de kerk en je hebt een muzikaal ensemble waar menig musicus jaloers op is.

Wellicht vraag ik naar de bekende weg nu aan iemand die aan het Koninklijk Conservatorium als hoofdvak orgel studeerde; maar hoe kijk jij aan tegen elektronische muziekinstrumenten, zoals keyboards met allemaal orgel'samples'. Heb je er wel eens op gespeeld?
Ik heb inderdaad wel eens gespeeld op die keyboards, maar moet zeggen dat het niet zo aan mij is besteed. Ik mis het 'ruisen' van de pijpen en het conctact met het instrument.
Een mechanisch orgel reageert direkt op je aanslag, je voelt a.h.w de pijp.
Om thuis te studeren vind ik het niet zo erg, maar ik ben in de gelukkige omstandigheid dat ik elke dat in de kerk kan studeren.
Wel heb ik op zolder een digitale piano staan wat toch wel erg makkelijk is om b.v. 's avonds laat nog even iets door te nemen.

Je geeft veel les, in de Oude Kerk, maar ook aan de Stedelijke muziekschool in Zoetermeer. Kun je het verschil aan voldoening van beide muzikale bezigheden beschrijven; het concerteren dat je behalve in Zoetermeer nog in meer plaatsen doet en het lesgeven?
Lesgeven is vooral het doorgeven van kennis.
Zeker bij getalenteerde leerlingen is dat erg inspirerend. Het leuke van lesgeven is tevens het sociale feit.
Veel van mijn leerlingen zijn tevens goede vrienden geworden.
Concerteren is voor mij altijd een must en voorwaarde voor het musicus zijn.
Het mensen laten meebeleven van schoonheid in de muziek, het ondergaan van ontroering alsmede geestdrift is gewoon super en een enorm voorrecht om te mogen doen.
Ik speel verder orgelconcerten in het hele land waarbij ik beroemde instrumenten bespeel.
Tevens ben ik net terug van een concert in Italië en heb in het verleden gespeeld in Slowakije en Amerika.
Maar de hoofdzaak ligt in Zoetermeer.

Ontroering. Muziek kan je 'raken'.. Doet 'kerkelijke' muziek dat eerder dan andere -klassieke- muziek denk je?
Nee. dat hoeft niet perse kerkelijk muziek te zijn .wel is het zo dat kerkelijke muziek vaak ook tekstuele muziek is dwz er ligt een tekst aan ten grondslag bv een lied. Dat geeft natuurlijk een meerwaarde.
Maar dat vind je in bv de klassieke liedkunst ook terug.

Speelt de omgeving nog een rol? Veel kerken worden benut voor concerten 'wereldse muziek'. Heb jij ervaren dat mensen in een kerk meer open staan voor een muzikale beleving?
Ik denk wel dat een mooie kerk als gebouw iets met je doet. Er is een enorme ruimtelijke beleving waardoor bepaalde muziek meer gaat leven. Dat 'kerkmensen' meer open staan voor een muzikale beleving zou ik echt niet weten.
Vaak is het zo dat de mensen die ik op mijn concerten trek toch wel vaak een kerkelijke achtergrond hebben (ook al speel ik soms alleen piano of klavecimbel)het is waarschijnlijk ook het publiek dat ik na al die jaren heb opgebouwd.

IMG2666 Wat mij fascineert, is dat je naast al je muzikale activiteiten ook nog zeer actief bent als beeldend kunstenaar. Je schildert vooral abstract en wat opvalt is het prachtige kleurgebruik. Is schilderen voor jou vergelijkbaar met componeren?
In zekere zin wel.
Componeren is schilderen met klankkleur en ritme, schilderen is componeren met kleur en ritme (vlakvulling).
Het is allebei een boeiend proces van het laten ontstaan en keuzes maken, en om de kunst van het weglaten.
Schilderen doe je in de eenzaamheid van het atelier (bij mij op de slaapkamer). Het grote verschil is wel het feit dat als een schilderij klaar is, dan gebeurt er niets meer mee.
Muziek maken blijft altijd een momentopname.
Je kunt het stuk bij wijze van spreken 33 keer goed spelen en op de 34e keer gebeurt er iets raars.
Muziek is een vluchtige kunst, het moet elke keer tot leven komen, schilderen dat is een eeuwig blijvend iets.

Hangt natuurlijk ook een beetje van de verf af ;-)
Bij een muziekuitvoering kan iets raars gebeuren zeg je. Maar ook iets extra moois lijkt me; soms word je als musicus de muziek, neemt die je mee, of ontstaan er extra klanken, zoals boventonen. Heb je vergelijkbare ervaringen met schilderen?
Het ene schilderij lukt soms beter als het andere. Er zijn erbij waarvan ik denk, ja dat is het en bij sommige heb ik dat wat minder. Deze werken schilder ik vaak over waarbij ik dan rudimenten gebruik van het vorige schilderij.
Wat daaruit dan weer uit ontstaat, daarvan denk ik dan ook vaak, ja dat is het.
Maar minder als bij muziek overstijg je je zelf omdat het niet aan dat ene moment is gekoppeld, immers bij een concert moet het echt op dat moment gebeuren. Er is geen herkansing.

Een vriend van mij, Willy Kruijssen, maakte ooit een serie abstracte schilderijen die op een spirituele wijze bleken te zijn ontstaan. Elk schilderij bleek een soort 'metafysische boodschap' te bevatten met een universele betekenis. Hij heeft deze serie, 'Thabar' genaamd, eens gebruikt als een soort partituur voor musici. Zou je je je kunnen voorstellen dat mensen muziek maken bij jouw schilderijen? Of gedichten?
Ik denk dat mijn schilderijen veel met muziek te maken hebben.
Een vriend van mij heeft ooit eens gezegd, "je schildert zoals je improviseert op het orgel of de piano".
Ik denk dat dat waar is
of andere mensen erdoor geinspireerd worden /
Hoop van wel.

Op je site met afbeeldingen van schilderijen, verwijs je naar je site met informatie over je muzikale werk door je zelf aan te duiden als 'toonkunstenaar'. Wat betekent het woord 'kunstenaar' voor jou?
Vrijheid in scheppen. Kwaliteit maken, herscheppen en scheppen. Mensen proberen te raken met gevoel maar ook met harstocht en geestdrift, zonder daarbij concessies te hoeven doen aan wat je zelf mooi vindt.
Dit lukt helaas niet altijd, zo is het leven nu eenmaal.
Soms moet je dingen doen waar ik mij als kunstenaar boven vind staan, maar de schoorsteen moet ook roken.
daar ben ik gewoon reëel in.
Niet alle kanten zijn leuk aan het vak, maar ik zou niet anders kunnen.
Wat betreft beeldend kunstenaar ben ik daar vrijer in.
Ik maak in principe alleen wat ik mooi vind en werk meestal niet in opdracht.

Een Hongaarse dirigent uitte eens zijn verbijstering over hoe wij hier in Nederland met onze musici omgaan. Hij zei woorden van deze strekking: "ik kom uit een arm land en ik wilde naar Nederland omdat ik dacht dat er in een rijk land meer mogelijkheden zijn. Maar in Hongarije worden onze professionele musici allemaal met subsidie in staat gesteld hun werk te doen. Zo bezien zijn jullie hier armer dan wij."
Je herkent denk ik, wel waar hij op doelt?
Kun jij leven van je kunsten?
Ik kan leven van mijn kunsten, maar word vaak onderbetaald als je het in uren gaat uitrekenen.
Dat is op zich erg frusterend. Ik probeer dan toch zo veel mogelijk maar naar de positieve kanten te kijken en vergeleken met de 3e wereld landen leef ik dan toch weer als een vorst.
Ik heb de laatste jaren veel geleerd en word ook wat zakelijker, doe niet alles meer wat zich aandient maar maak ook een reëel kosten- baten plaatje. Vind ik het leuk om te doen of niet, dat gaat een grote rol spelen.

Je bent van 1956. Kun je zeggen dat leeftijd een rol speelt; is het voor jou ook zo dat naarmate je ouder wordt je steeds minder bereid bent om concessies te doen aan wat je eigen hart je ingeeft?
Ik ben nu inderdaad 50 jaar. Een leeftijd dat je ook al wat gaat terugblikken. Ik heb gelukkig in het verleden en ook nu bijna nooit concessesies hoeven te doen.
Wel moet je soms je muzikale smaak op de achtergrond stellen. B.v. als ik een rouw- of trouwdienst moet spelen, dan moet ik soms weleens dingen spelen waarvan ik denk, moet dat nu? Het is dan wel eens vervelend dat je een muzikaal talent hebt omdat niet alle opdrachtgevers dat ook hebben.
Er is veel wansmaak en goedkoop sentiment in omloop, maar toch heeft dat voor die mensen een grote waarde, dus daar wil ik niet al te moeilijk over doen. Toch voel ik me op zo'n moment geen toonkunstenaar maar meer een toetsendrukker en doe dan maar wat er gevraagd word (of het moet echt grenzen overschrijden).

Wat zou jij denken van een systeem waarbij elke bezette plaats bij een concert een subsidiebedragje van de overheid zou krijgen dat zou worden aangewend als extra vergoeding voor de musici? Of heb je een ander idee om de huidige situatie voor musici te verbeteren?
Ik denk dat het grote probleem al begint bij de opvoeding en op de scholen.
De ouders van nu (uitzonderingen daargelaten) zijn hoofdzakelijk groot geworden met popmuziek. Veelal ook muziek die op de achtergrond klinkt.. 0ok op scholen word te weinig gedaan aan muziek.
Laat kinderen weer voelen wat het is om te zingen (ook meestemmig), om te luisteren en te genieten.
De muzikale taal die in veel popmuziek wordt gehanteerd is vaak zo ongelooflijk simpel dat ik me wel eens afvraag hoe je er naar kunt luisteren. Er gebeurt muzikaal niets. 4 minuten lang 3 akkoorden horen en 2 verschillende ritme's, dat is naar mijn mening muzikale armoede. E.e.a. heeft tot gevolg dat deze jonge generatie verloren is voor de klassieke muziek, waar intensief luisteren toch wel nodig is.
Ook het feit dat veel muziek is gedegradeerd tot muzikaal behang in b.v winkelcentra is desastreus.
Misschien meer onderwijs op scholen en goedkoper muziekonderwijs op muziekscholen?
Dit alles heeft natuurlijk gevolgen voor de bezettingsgraad bij de concerten, maar ik vind het niet prettig om helemaal afhankelijk te moeten zijn van subsidies.
Iets is wel nodig maar niet alles.


DANK Ronald,
voor je medewerking en snelle reacties.

Marja Oosterman




Websites:
Ronald de Jong als beeldend kunstenaar
Ronald de Jong als musicus