De afgelopen 100, 150 jaar is langzaam maar zeker en met een enorme versnelling sedert de Tweede Wereldoorlog, de productie van ons voedsel geïndustrialiseerd.
Vaak wordt gesteld dat de industrialisatie van ons voedsel noodzakelijk is om in de toenemende behoefte aan voedsel van de almaar groeiende wereldbevolking te kunnen voorzien.
Maar is dat wel zo?

Door de industrialisatie van ons voedsel zijn we in staat geraakt ons voedsel steeds goedkoper te produceren. Zo goedkoop dat in de VS de uitgaven aan voedsel nog maar 10% bedragen van het totale inkomen van een Amerikaan. Zo laag is nimmer in de geschiedenis bij welk volk dan ook voor gekomen.
Maar we betalen een prijs voor deze situatie die in feite vele malen hoger ligt dan ooit. Goedkoop voedsel kan niet duurzaam geproduceerd worden!

Monsanto
Er is al enige tijd een ontwikkeling bezig die zegt dat het nodig is om landbouwgewassen, ons voedsel, genetisch te manipuleren. Om die reden heeft Barack Obama j.l. maart een wet ondertekend die inmiddels beter bekend is als de 'Monsanto Protect Act'.
Monsanto is een wereldwijd opererend chemiebedrijf dat zich o.a. bezig houdt met genetische manipulatie en modificatie van zaden en productie van landbouwvergiften. Het nieuwe verdrag geeft dit bedrijf alle ruimte om genetisch beïnvloede gewassen op grote schaal te telen.
De grote multinational heeft invloed op het politieke en wetenschappelijke landbouwbeleid over de hele wereld.
Ook Europa dreigt daardoor zaken te gaan doen met Monsanto. Deze overeenkomsten gaan zover dat er geen zaden meer verkocht mogen worden door kleine zaadbedrijven, sterker nog, er dreigt dat tuinders die onderling zelf gekweekte zaden uitwisselen, strafbaar worden gesteld.
De enige die beter wordt van dit soort wetten zijn Monsanto en enkele van hun collega's.

Volgens 'March Against Monsanto' dat op 25 mei in maar liefst 41 landen tegelijk een demonstratie organiseerde (opkomst ca. 2 miljoen mensen in 320 steden), is de multinational Monsanto slechts uit op één ding: meer geld en macht over de voedselketen. 'Hun invloed brengt echter onze hele voedselketen in gevaar. Genetisch gemanipuleerde gewassen en giftige bestrijdingsmiddelen zijn onderwerp van grote controverse. Ze zijn gevaarlijk voor de gezondheid van mens en dier en verstoren belangrijke natuurlijke processen die we als mens hard nodig hebben om te kunnen overleven op deze planeet!'.

Geneeskrachtige kruiden
De diverse steeds machtiger spelers in de voedingsindustrie hebben al eerder successen behaald van een zeer twijfelachtig allooi.
Zo is er sedert 1 januari dit jaar een wet van kracht die verbiedt dat van natuurlijke kruiden en planten hun geneeskrachtige werking wordt omschreven op de verpakking.
Een bekend geneeskrachtig kruid is Kamille.
Kamille is een uitstekende ontstekingsremmer, als je weet hoe die te gebruiken.
Maar de werking daarvan wordt in twijfel getrokken door wetenschappelijke en commerciële benadering.
Paradoxaal genoeg zijn het wetenschappers en vooral de belangen van commerciële bedrijven die gezorgd hebben dat er op een verpakking van kamille niets meer over de geneeskrachtige werking wordt gezet.
Via allerlei politieke manipulaties voerden de bedrijven actie om natuurlijke wijzen van genezen te bestrijden.
Want met het gebruik van natuurlijke planten als geneesmiddel valt natuurlijk weinig geld te verdienen.

Overigens werkt kamille niet meer goed als je ook chemische middelen gebruikt.
De balans in je lichaam wordt snel verstoord, 2 a 3 paracetamol per maand en de werkzaamheid van kamille als ontstekingsremmer wordt al twijfelachtig.
Voor veel mensen is dat dan een argument om niet meer op kamille maar wel op antibiotica van de farmaceutische industrie te vertrouwen.
De omgekeerde wereld.
En als we niet uitkijken een nauwelijks meer te doorbreken, vicieuze cirkel.

Iets dergelijks is er aan de hand met genetisch gemanipuleerde zaden.
De gevolgen voor onze gezondheid zijn desastreus.
Steeds meer gewassen worden genetisch gemanipuleerd. Mais bijv. en soja.
Maar ook

tarwe
wat we beschouwen als een gezond graan, wordt al jaren genetisch gemanipuleerd.
De tarwe die tegenwoordig in je volkoren brood zit is al lang niet meer de tarwe van vroeger. Tarwe is door genetische manipulatie en modificaties verworden tot een 2 meter hoge, hoog rendement gevende plant die in niets meer lijkt op de tarwe die onze voorouders gebruikten. Bagels, croissants, krentenbollen, pizza, pretzels, broodjes, donuts, ontbijtgranen, pannenkoeken, wafels, pasta, noodles en alle bewerkte voedingsmiddelen die tarwe bevatten, is niet meer van dezelfde tarwe die voor de jaren '60 gebruikt werd.
Het gevolg is dat steeds meer mensen niet goed meer tegen tarwe kunnen.
Bij mensen met tarweallergie maakt het lichaam een allergie-veroorzakend antilichaam aan in reactie op de eiwitten die voorkomen in tarwe. Met andere woorden, het immuunsysteem van mensen met die allergie identificeert de eiwitten in tarwe als schadelijk. Die tarwe eiwitten zitten ook in steeds meer producten waarvan je dat niet vermoedt; zoals drop, ijs en allerlei vleesproducten. De voedingsindustrie is echt heel vindingrijk in goedkope stoffen toevoegen ...

De moderne tarwe bestaat uit 70% koolhydraten, 10% eiwit en 15% vezels, plus wat vet. De oorspronkelijke versie van tarwe die eeuwen lang gebruikt is door onze voorouders, Emmer, bevatte veel meer eiwit: 28% en minder koolhydraten. Vooral de gluteneiwitten zijn structureel veranderd door hybridisatie, waardoor er nu gluteneiwitten in tarwe zitten die niet in de originele plant zaten.

Ook zonder allergisch te zijn wordt het daardoor steeds moeilijker om tarwe te verdragen.
Het enzymlichaam in het hart van de tarwekorrel is door alle veranderingen dusdanig aangetast dat bij inname van dit graan wel een signaal aan het lichaam wordt afgegeven dat er iets aankomt dat voor de glucose huishouding van belang is, maar in feite niet komt.
Het gevolg: je lichaam wordt moe van het eten van tarwe!
Probeer maar eens uit: eet eens een paar dagen spelt- of roggebrood i.p.v. tarwebrood en grote kans dat je het verschil al merkt. Vooral als je al behoort tot de mensen die slaperig kunnen worden na een lunch met boterhammen..

Je moet er toch niet aan denken dat nog meer landbouwgewassen op deze manier door bedrijven als Monsanto mogen worden verpest. Je kunt je ook afvragen wat een bedrijf dat Agent Orange (ontbladeringsmiddel uit de Vietnam oorlog), PCB’s & dioxine produceerde, nu eigenlijk met ons voedsel van plan is...

genenbank
Aan de rand van Utrecht zetelt de 'levende genenbank' Het Hof van Eden die naar eigen zeggen 30.000 variëteiten van gebruiksgewassen in stand houdt. Op hun site schrijven ze over 'economical crops' o.a.:
“Tachtig procent van de landbouw op onze wereldbol gebeurt op traditionele wijze met de hand en met het dier. De moderne "hoogproductieve" rassen kunnen door deze vaak arme boeren slechts verbouwd worden door middel van de aankoop (lees lening) van dure zaaizaden, kunstmest en bestrijdingsmiddelen. Daar de door deze boeren geteelde gewassen slechts in stand gehouden en niet veredeld worden is de in die gebieden vaak broodnodige productieverhoging er de oorzaak van dat veel boeren naar de lening en de daarmee verbonden productieverhoging grijpen.

Dat deze boeren hierdoor van energieproducenten tot energieconsumenten worden is een probleem dat de westerse boer tot op vandaag nog voor zich weet uit te schuiven. Wat een productiegewas zou moeten zijn is tot een consumptiegewas verworden; in onze supermarkten ligt hun wekelijkse aflossingstermijn. Over de gehele wereld bestaat dus vraag naar energiearme en kapitaalextensieve teelten maar het aanbod van de hiervoor geschikte rassen is schaars of ontbreekt geheel, veredeling in deze richting vindt op dit moment slechts op zeer beperkte schaal plaats en dat met zo'n reusachtige markt in het vooruitzicht. “

Monsanto doet net of ze de oplossing voor dit soort problematiek hebben.
Maar de zaden van Monsanto zijn genetisch gemanipuleerd en daarmee nog duurder.

Maar veredeling van zaden hoeft niet met genetische manipulatie.
Er zijn moderne, 'organic' landbouwtechnieken die de productie met 300 % kunnen laten stijgen (bron: Michael Pollan (The Omnivore's dilemma') in de Tegenlichtdocumentaire 'De toekomst van ons voedsel: landbouw of laboratorium?')
Van al die manipulatie en dan ook nog de beperking van zaadontwikkeling en monopolisering van de zaadhandel is voor elk weldenkend mens duidelijk dat de biodiversiteit in gevaar komt.

In feite is er fundamenteel iets vreemds aan de hand.
Ons geloof in de wetenschap is dusdanig doorgeslagen dat hebzuchtige slimme zakenlieden daar handig op hebben weten in te spelen.
Misschien is zelfs deze frase verkeerd om geformuleerd ;-)

Het zakelijk denken over ons voedsel is inmiddels zo doorgeslagen dat recent de CEO van Nestlé zonder blikken of blozen te kennen gaf dat je water als een 'product' moet zien waar je geld mee kunt verdienen.

Het wordt tijd dat we ons bewust worden waar ons voedsel vandaan komt en wat geïndustrialiseerd voedsel voor gevolgen heeft voor onze gezondheid en hoe we gemanipuleerd worden.
En dat we op alle mogelijke wijzen onze stem laten horen tegen kwalijke ontwikkelingen zoals de 'Monsanto Act'.

Biodiversteit is geen modewoord of de hobby van een stelletje alternatievelingen.
Biodiversiteit is dat wat het leven op aarde nog kan redden.

Marja Oosterman
mei 2013

meer:
Open letter to Monsanto: a forager's perspective

copyright foto van tarweveld: Sijmen Hendriks