Daar zaten ze dan weer, de machtige heren, bij het respectabele tv-programma Buitenhof.
Eerst mocht minister van Buitenlandse zaken en voormalig hoofdredacteur van de NRC, Ben Knapen vertellen hoe belangrijk Europa en de euro is en daarna kwamen 2 topmensen uit het Nederlandse bedrijfsleven ongeveer hetzelfde vertellen; de 'CEO's' van Philips en Akzo. Deze laatste, Hans Wijers, was ook al eens minister.
Hoe de top van het Nederlands bedrijfsleven en de politiek met elkaar verweven zijn hoeft dus geen betoog.
En wat was hun idee van een oplossing voor de 'financiële crisis'...: economische groei.
Anders gezegd: we moeten met zijn allen harder en langer gaan werken om te zorgen dat er weer economische groei komt.
Dat betekent dus o.a. dat Akzo, nu al de grootste verfproducent ter wereld, nog meer verf en andere producten wil kunnen maken en verkopen. Nog meer chemicaliën dus in een al door chemicaliën vergiftigde wereld.
Nog meer elektronische producten van Philips en diens concurrenten dus voor nog meer straling en afval van kunststoffen.
En natuurlijk moet die wereldbevolkingsaanwas dan ook 'gewoon' doorgaan want dan blijft er groei.
Dat er vele weldenkende mensen overal in de wereld op pleinen kamperen en demonstreren tegen hun slavernij als koopvee is de regerende elites kennelijk aan het ontgaan.

Problemen vooruitschuiven
Ziet deze, niet zelden zichzelf verrijkende elite, nou echt niet in dat economische groei nastreven het vooruitschuiven van problemen is naar volgende generaties?

Groei = meer meer meer...
Maar we moeten juist met z'n allen minder.
Niet meer consumeren, maar konsuminderen.
Niet meer markten 'aanboren', maar markten stabiliseren.
Niet meer ruimte innemen op onze planeet, maar zorgen dat ook andere levensvormen kunnen blijven bestaan.
Maar zodra je serieuze gesprekken over dat soort onderwerpen in relatie tot de economie gaat voeren, komt al gauw het begrip 'nul-groei' naar voren.
Voor economen schijnt dat een schrikbeeld te zijn.
Nulgroei schijnt het risico van deflatie met zich mee te brengen en dat schijnt helemaal een nachtmerrie te zijn.
Bij een korte ontmoeting dankzij onze honden sprak ik daar even kort over met Gert Jan de Vries, als redacteur betrokken bij o.a. het boek 'Deflatie in aantocht' van Eric Mecking.
"Dan streven we naar een groei van 0,1 procent of zo", schertste ik.
"Dat is moeilijk mikken," grijnsde hij terug.

je weet niet
Maar achter deze luchtigheid schuilt natuurlijk een hele denkwereld. Het woord 'mikken' geeft me te denken. Economie schijnt iets te zijn dat je vooral moet bedenken, en leiden. In banen leiden. Dat geeft eigenlijk al aan hoe kunstmatig het economische systeem in elkaar zit.
Het is kennelijk ver verwijderd geraakt van elke vorm van natuurlijk proces.
Vanmorgen zag ik het begin van het verhoor door de Parlementaire Enquêtecommissie Financieel Stelsel van de huidige directeur van de Nederlandse Bank, Klaas Knot. De commissie wilde o.a. weten wat de Nederlandse bank onderneemt om onvoorziene situaties te kunnen voorzien.
Ik vat even chargerend samen. Maar kennelijk wordt ook van de Nederlandse bank en andere belangrijke lieden in ons bankaire stelsel verwacht dat ze de economie zodanig monitoren in al zijn facetten dat ze in een vroeger stadium dan met de huidige crisis het geval was, aan een bel kunnen trekken of zo..
Maar gisteravond zag ik bij Pauw en Witteman de vorige president van de Nederlandse Bank, Nout Wellink, en die vertelde dat hij al in een vroeg stadium contacten in Amerika om opheldering van bepaalde zaken had gevraagd zoals het bestaan van niet betrouwbare hypotheken.
Maar zijn zegslieden hadden het weggewimpeld... Niks aan de hand, die hypotheken vormden maar een klein deel van het totaal enz. Toch viel een paar maanden later de Lehman bank.
Onvoorziene situaties kun je niet voorzien. Daar zijn het onvoorziene situaties voor. Je kunt hooguit bedenken hoe je snel kunt reageren op onvoorziene situaties. Maar hoe kun je daar van tevoren op instellen? Je weet niet wat je niet weet.

hebzucht <> liefde
Wat ik zie, en u natuurlijk ook, is dat het falen van het economische systeem steeds vaker als zodanig benoemd wordt, maar nog steeds niemand het wil hebben over een heel andere manier van denken.
Dat zal ook wel niet kunnen.
Want die heel andere manier van denken verlangt het doorzien van hebzucht en er wars van willen zijn.
Zo'n heel andere manier van denken vergt een sterk besef van gezamenlijkheid. Niet alleen met je eigen vrienden en relatiekringen, maar met de mensheid als totaal, met onze planeet.
Zo'n andere manier van denken vergt wellicht een bewustzijn van eigen tekortkomingen, van de werking van ego. Van de dualiteit van goed en kwaad. En van de Liefde, de wezenlijke, onbaatzuchtige Liefde die dwars door die dualiteit heen kan kijken.
Maar vooral deze laatste alinea zal voor economische machthebbers wel niet realistisch klinken...


Marja Oosterman

9 december 2011


Links:
Buitenhof van 04-12-2011
Nulgroei onvermijdelijk
De Euro: een fundamentele weeffout?