Met een 'watermanager' en een voormalig managementtrainer ontspon zich een bekend gesprek; via natuurbeheer, bomen kappen in een natuurpark dat een van de laatste griendenlandschappen in Nederland is en dus niet mag verbossen en zo nog het e.e.a. uit onze 'dicht bij huis' ervaringen, kwamen we, hoe kon het ook anders, op de klimaatveranderingen.
Hoe dicht bij huis is dat nu?

Sedert vorig jaar signaleren we aalschovers in de stad en de watermanager vertelde hoe hij vorige week nog op de weg naar Breda de 8 ooievaars daar had gezien. Of misschien zeven, want hij had een onduidelijk hoopje ellende waar 2 'stokjes' uit staken, langs de weg zien liggen. "Die ooievaars hadden al lang en breed in Egypte moeten zitten", merkte de watermanager op. Dat dat nog niet zo was, is het zoveelste bewijs dat het warmer wordt in Nederland.
Verandert er nu wat in ons gedrag, ons bewustzijn? De watermanager dacht van niet. De energievretende plasmaschermen waar Al Gore zich mee omringt blijken even 'goede' voorbeelden als wat wij in onze vrienden- en kennissenkring signaleren.
Toch hoog opgeleide mensen, al vaak decennia lang bewust van de milieuproblematiek.
"Recent gaven vrienden van mij een groot feest en om ook de tuin en de serre daarbij te kunnen betrekken hadden ze grote warmte producerende blowers in de serre geplaatst. Die dingen vreten energie!" meldt de watermanager. De voormalig managementtrainer speelt tegenwoordig in bandjes, vooral op feestjes en beaamde dat het een trend is, die verwarmingen van terrassen e.d. En ik dacht aan de vele terrassen die tegenwoordig ook na de zomer uitnodigen om de horeca te blijven frequenteren.
We gaan met z'n allen niet minder energie verbruiken, maar verbruiken nog steeds meer en meer.

Een krantenbericht eerder deze maand meldde dat China en India samen inmiddels 50 % van de wereldolieproductie verbruiken. Maar ook het gebruik van steenkool en andere fossiele brandstoffen neemt daar nog steeds in hoog tempo toe. Inclusief hoge vuiluitstoot.
De watermanager vond dat deze landen het recht hebben om hun welvaartslag te leveren en dat wij het recht niet hebben daar kritisch over te zijn, immers, nog kort geleden verbruikten wij ook nog fossiele brandstoffen zonder allerlei milieubeschermende filters e.d.
"Maar laten we dan minimaal kritischer zijn op ons eigen energieverbruik," probeerde ik. Zo snap ik niet dat we die olie- en benzine lobby nog steeds niet het hoofd bieden, zonder die lobby zouden we toch al lang op bijv. waterstof hebben kunnen overschakelen. Als de stadsbussen dat kunnen, wat let ons om alle auto's op waterstof te laten rijden?
Maar ook daar hielp de watermanager me uit de droom. Er is energie nodig om waterstof te produceren volgens hem en de enige echte milieuwinst van het rijden op waterstof zou zijn dat de lucht in de steden minder ongezond wordt. Ik denk dat deze uitspraak nuancering behoeft, maar een beetje een punt had hij daar wel.
Ik meld over biodiesel die dreigt de voedseltekorten te doen toenemen. Een schandaal! Hoe halen 'ze' het in hun hoofd biodiesel te gaan produceren zolang er nog gebrek aan voedsel is in vele delen van de wereld?! Terwijl vlees eten eigenlijk al belachelijk is, als je je realiseert dat voor vleesproductie veel voedsel nodig is.
En dan is er ook nog recent een waarschuwing geweest over o.a. tekorten aan zuivelproducten, gezien de hogere behoeften daaraan op de Chinese markt.
"Hoe je het wendt of keert het kernprobleem is de overbevolking," vindt de watermanager. Wat dat betreft deden de Chinezen het niet zo slecht, met hun verplichting van 1 kind per stel ouders.
De hele wereldeconomie komt in korte tijd langs. "Economische groei is nodig," stelt de watermanager. "Hoe wil je anders de pensioenen kunnen betalen?" En hij legt uit hoe die betaald kunnen worden dankzij rendementen op investeringen en die rendementen behaal je alleen bij economische groei.
Niemand wil zijn pensioen in de waag stellen."
Ik stel dat er in feite een volledig mondiale economie nodig is, zonder landsgrenzen om 0-groei te realiseren. Een utopie..
"Ken jij iemand die zijn vakantie inlevert?" vraagt de watermanager nog ten overvloede.

Het is duidelijk: duurzaamheid gaat om veel meer dan de milieuproblematiek.
En dat is nu precies wat de Index voor een Duurzame Samenleving (IDS) ook probeert aan te tonen. Deze nieuwe index integreert de belangrijkste aspecten van leefbaarheid en duurzaamheid, opgedeeld in 5 hoofdcategorieën:
Persoonlijke ontwikkeling
Schone leefomgeving
Stabiele samenleving
Duurzaam gebruik grondstoffen
Duurzame wereld

De IDS benut daartoe gegevens van 22 indicatoren, en baseert zich op de cijfers van wetenschappelijke instituten en internationale organisaties van 150 landen, w.o. Nederland. Aan het ontwikkelen van de IDS hebben vele deskundigen uit binnen- en buitenland bijgedragen.
De IDS biedt een overzichtelijke graadmeter.
In het eerste IDS-rapport komt Nederland op de 12e plaats van de IDS-ranglijst.
Meer over de IDS op
www.nederlandduurzaam.nl

Het eerste IDS-rapport is ook in boekvorm verschenen onder redactie van Geurt van de Kerk.
Deze actieve milieuactivist en uitgever is o.a. ook verantwoordelijk voor het boekje
'Lang leve de aarde (en al haar bewoners)'.
Voor wie zich echt wil verdiepen in alle factoren die een rol spelen bij een ontwikkeling naar een duurzame samenleving en daarbij meer wil dan (zoals in de IDS goed toegelichte) cijfers, is dit boekje een echte aanrader.
Vrijwel alle doorslaggevende aspecten over de tegenstelling tussen arm en rijk, biodiversiteit, grondstoffen, gezondheid, landbouwbeleid, milieu enz. worden in dit boekje helder uiteengezet, mythes worden vriendelijk doch beslist doorgeprikt.

Een citaat uit het hoofdstuk 'Voedsel' ter illustratie:
"In Brazilië worden heerlijke perziken verbouwd. Die worden in lokale bedrijfjes ingemaakt en grotendeels verkocht op de Braziliaanse markt. Werden verkocht moet ik zeggen. Want onder druk van het IMF moest Brazilië zijn grenzen openstellen voor de import van de dankzij export-subsidies goedkopere perziken uit de landen rond de Middellandse Zee. De inmaakbedrijfjes gingen al snel die goedkopere perziken kopen. De lokale boeren konden het niet meer redden, moesten hun bedrijven verkopen en trokken naar de stad, een troosteloos bestaan tegemoet.
Tenminste zo treurig is het voorbeeld van de export van onze vleesoverschotten naar de Sahel-landen. Zogenaamd om te helpen, bedoeld echter om van onze overschotten af te komen. Met als dramatisch gevolg dat de vleesproductie ter plaatse om zeep werd geholpen. Dus na onze kortstondige 'hulp' was er helemaal niets meer."
Het zal u niet verbazen dat het boekje de vloer aanveegt met het idee dat er al een voedseltekort is. Het gaat om de verdeling van voedsel. En zoals uit de twee voorbeelden blijkt, zelfs ontwikkelingshulp blijkt daarbij vaak averechts te werken.

Het boekje leest makkelijk en geeft ook een zinnige aanzet om te komen tot een actieplan.
Dat gaat verder dan zo'n koffietafel-gesprek waar ik dit artikel mee begon. Maar toch zijn die gesprekken niet onbelangrijk.
Want natuurlijk kun je minimaal beginnen met ZELF je gedrag veranderen. En daarbij ten voorbeeld zijn van anderen.