Dit jaar bestaat
De Utrechtse dak- en thuislozenkrant Straatnieuws 10 jaar.
De Utrechtse krant heeft momenteel een oplage van ca 25.000.
Betekent dat ook dat minstens 25.000 mensen de krant lezen?
NEE.
De meeste mensen kopen Straatnieuws om de daklozen te steunen.
Straatnieuws is daarvoor een alibi.
Zomaar geld geven aan een dakloze geeft het idee van geld geven
aan een bedelaar. Zomaar geld geven aan een verkoper van Straatnieuws
ook.
Dus koop je bij de uitgang van je supermarkt e.d. de krant en
menigeen doet dat in de zekerheid dat het ding (vrijwel) ongelezen
weer bij het oud papier gaat.
Zo bezien is Straatnieuws een milieu-vijandige uitgave.
Net als elk ongevraagd drukwerk veroorzaakt het nodeloos extra
bomenkap, inktgebruik enz.
In
het Colofon van Straatnieuws staat te lezen:
"...om daklozen een mogelijkheid te bieden op een legale
manier extra inkomsten te verwerven...."
Dat heeft een psychologisch effect. De dakloze die een straatkrant
verkoopt, onderscheidt zich van andere dak- en thuislozen omdat
hij/zij wat doet voor de kost en dus geven we makkelijker geld
aan een dakloze die een straatkrant verkoopt, ook zonder dat
we er een krant voor terug verlangen, dan aan iemand die met
een bedelnapje ons lastigvalt in de (centrum) straten van de
stad of in stationshallen e.d.
We lezen de zin verder in het Colofon:
.. en om het publiek te informeren over de wereld van dak- en
thuisloosheid".
Maar na 10 jaar weet dat publiek dat wel en blijft dus alleen
die psychologische reden over.
'Het publiek' wordt bij ongeveer elk supermarktbezoek geconfronteerd
met de straatkrantverkopers. Vriendelijke jongens. Houden de
deur voor je open door even met hun krantenstapeltje voor het
electronische lichtje te zwaaien, helpen soms bij je boodschappen
op de fiets sjorren, of zijn bereid je karretje terug te brengen
naar binnen, hebben ook een geheugen voor gezichten, vooral die
van mensen die hen altijd zelf vriendelijk groeten en groeten
je dan ook al soms voor je gezien hebt..
Loop daar maar eens week in week uit langs zonder een schuldig
gevoel te krijgen als je nooit een krant koopt of de halve euro
uit je supermarkt karretje aan overdoet..
Dat kun je nog een beetje sussen door te zeggen: " Nee,
ik lees hem niet meer", maar dan wordt het toch vroeg of
laat die halve euro.
Praat u wel eens
met 'uw' straatkrantverkoper?
Ik wel. Bij verschillende supermarkten. En al 10 jaar. En dat
kost, vooral in het begin best wat moeite;
In al die tijd heb ik slechts 1 van origine Nederlandse straatkrantverkoper
getroffen.
De anderen kwamen uit zo'n beetje alle windstreken. Van Katbekistan
tot Moldavië, van Polen tot Armenië.
Voor u nu denkt dat ik buitenlander- of dakloze-vijandig ben..
Dat is niet de issue hier.
Juist het feit dat het buitenlanders zijn, illustreert het punt
dat ik wel wil maken;
De straatkantverkoper is inderdaad bereid om wat te doen voor
zijn of haar extra geld. Moeten we daar nu zo'n krantje voor
blijven kopen?
In de vele gesprekken die ik met straatkrantverkopers gevoerd
heb blijken steevast twee behoeften; die aan een baan en die
aan een dak boven hun hoofd. Dat dak vinden ze af en toe. Vriendelijke
straatkrantkopers stellen douche en soms ook tijdelijk logeerruimte
beschikbaar.
Ik ken diverse straatkrantverkopers met een prachtige fiets.
Daar zouden ook fietstassen aan kunnen. Met folders (ja ja, ondanks
het milieuvijandige, maar daar hebben we de ja/nee stickers voor)
of huis-aan-huiskranten die we wel lezen.
Dat kan niet met illegalen?
Ik citeer nog maar even een stukje colofon:
'Straatnieuws wordt uitgegeven door Sodetu. Straatnieuws is lid
van de Straatmedia Groep Nederland, die zich inzet voor de belangen
en de kwaliteit van de daklozenkranten, en is ook aangesloten
bij het International Network of Street papers'.
Klinkt dat nog als iets wat opkomt voor de belangen van de dak-
en thuislozen?
Ik weet van mensen met een opleiding aan de School voor de Journalistiek,
dat ze gewerkt hebben voor een straatkrant.
En soms zelfs wordt er via subsidie verstrekking inkomen gegenereerd
voor niet-daklozen die aan een straatkrant werken, "als
stabiele, continutiteit garanderende factor".
Vertaling:
Straatkranten zijn deels hobbyprojecten voor mensen die het leuk
vinden om tijdschriften in elkaar te zetten.
Heel begrijpelijk, ook bij Het DiZijn kennen we het plezier van
een tijdschrift in elkaar zetten.
Ik kan me echter
voorstellen dat mensen die het echt om de belangen van dak- en
thuislozen gaat, ook iets anders kunnen organiseren.
Bijv. als een soort aannemer, folders en dag-, week-, maand-
en h.a.h.-bladen bezorgen en de gegenereerde inkomsten doen toekomen
aan de hardwerkende dakloze. Illegaal of niet.
Dat scheelt heel wat gene bij supermarktingangen.
Niet in de laatste plaats voor de straatkrantverkoper.
Maar belangrijker: zou voor deze in dezelfde hoeveelheid tijd
een substantieel inkomen kunnen opleveren.
Marja Oosterman
23 juli 2004