terug

De vele facetten van dharma

Dharma wordt soms vertaald met Waarheid en dit wordt dan al gauw in verband gebracht met theoretische kennis die men in de vele boeken tegen komt. Met andere woorden velen trachten door het bestuderen van boeken de felbegeerde Waarheid te vinden. Misschien dat men zo inderdaad enkele universele uitgangspunten kan vinden maar de praktische toepassing van deze kennis in het eigen individuele leven is een individuele aangelegenheid waar men zelf aan zal moeten werken. Men kan immers in geen enkel boek vinden wat men precies moet doen in de eigen specifieke situatie en met de eigen specifieke mogelijkheden waarover men kan beschikken. Met andere woorden Waarheid is voor sommigen iets universeels terwijl het voor anderen vooral in verband staat met de eigen individuele weg.

Dharma kan verwijzen naar de voorschriften en de leer maar kan ook verwijzen naar het 'doen wat er nodig is' in de situatie waarin iemand om wijze redenen door het Lot is geplaatst. Dharma is in die laatstgenoemde betekenis het volgen van het eigen individuele pad waarvan iemand innerlijk aanvoelt dat dit spoor het juiste is. Imitatie van anderen of academische feitenkennis voldoen op een bepaald moment niet langer om deze weg te kunnen vinden. Dit is één van de redenen waarom velen die later werkelijk groots werk hebben gedaan, eerst jarenlang in een soort van afzondering hebben geleefd, om zo de innerlijke weg goed te kunnen aanvoelen en innerlijke zekerheid te kunnen krijgen.

Wanneer een zoeker naar deze innerlijke Waarheid de platgetreden paden heeft verlaten, pas dan begint een volgende fase in zijn zoektocht naar de eigen individuele roeping, de eigen individuele weg en de Waarheid in het eigen individuele leven. Waarheid blijkt dan een wordend iets te zijn. Het is kennelijk niet iets absoluuts. De ene dag ziet men iets op een bepaalde manier terwijl men een volgende dag op een andere manier naar hetzelfde kijkt. Zo wordt alles nieuw. Men ziet hetzelfde op een andere manier. De Waarheid is kennelijk in beweging en is zeker geen vaststaand feit zoals vaak wordt gedacht. Men kijkt als het ware naar een facet van een diamant en ontdekt later dat er tegelijkertijd ook nog allerlei andere facetten zijn. De visie kan zich geleidelijk verder uitbreiden maar het geheel overzien kan men nooit, hoogstens enkele stukjes.

Zoals de Waarheid niet iets absoluuts is maar een bewegend iets, zo heeft ook dharma vele facetten. Het bestuderen en volgen van de klassieke voorschriften alleen, zal daarom hoogstens enkele facetten van het dharma pad belichten. Na verloop van tijd kan men soms aanvoelen dat er meer nodig is dan wat men tot dan toe heeft beschouwd als het enige dat nodig was. Men voelt dan innerlijk aan dat men als het ware toe is aan een ander facet van de diamant.

Het kan bijvoorbeeld voor sommigen zinvol zijn om vegetarisch te leven als onderdeel van het volgen van de klassieke voorschriften onderweg naar verlichting. Toch zal het voor velen gevoelsmatig duidelijk zijn dat enkel een vegetarisch dieet niet voldoende is om verlichting te bereiken. Misschien helpt het sommige mensen om een proces van heroriëntatie in te gaan maar belangrijker nog dan het dieet is hoe men innerlijk denkt en hoe men met andere mensen om gaat. Het volgen van de voorschriften kan een tipje van de sluier oplichten en een stukje van het pad zichtbaar maken maar na verloop van tijd zal het noodzakelijk worden om een ander facet van de Waarheid te leren kennen.

Het zou bijvoorbeeld kunnen zijn dat iemand op een punt is gekomen dat het nodig is om al de opgedane kennis en ervaring op een nieuwe manier te leren toepassen in het eigen individuele leven. Meer kennis is dan dus niet meer zo nodig maar wel een periode van heroriëntatie en het leren toepassen van wat men theoretisch al wel weet, vaak met als doel om anderen hiermee van dienst te zijn.

Werkelijk succesvolle esoterische groepen zullen mede daarom in deze periode een betrekkelijk los verband nodig hebben en kunnen geen strak geleide groepen zijn. Dit zou immers het zoeken naar die innerlijke Waarheid belemmeren in plaats van stimuleren. Dergelijke groepen zouden vormend moeten zijn en niet bepalend of voorschrijvend aan anderen wat zij wel of niet zouden moeten doen. Indien esoterische groepen strak worden geleid dan zullen zij slechts ruimte bieden aan beginners die een dergelijke vorming zoeken en misschien zelfs nodig hebben, terwijl de gevorderde zoeker naar de Waarheid onvermijdelijk de eigen weg zal zoeken buiten de platgetreden paden die de beginnende groepen gewoonlijk bewandelen. Merkwaardig genoeg zullen groepen die erg veel de nadruk leggen op het volgen van de voorschriften en de leer, op die manier het vinden van de innerlijke waarheid soms zelfs belemmeren. Men besteedt dan als het ware veel aandacht aan de holle buitenkant (de voorschriften en de leer) maar vergeet aandacht te besteden aan de binnenkant (de toepassing van die kennis en het begrip hiervan in de diepte van het hart)

Dit zoeken naar de innerlijke Waarheid in het eigen leven, vraagt een omschakeling van het principe van de kudde en de leider naar het steeds bewuster op zich nemen van de eigen verantwoordelijkheid en het zoeken naar de eigen individuele weg, die gewoonlijk langs vele karmische verplichtingen leidt. Dit is het smalle en messcherpe pad waarop men gewoonlijk maar weinig zekerheden heeft in het gewone dagelijkse leven maar des te meer in het innerlijke geestelijke leven. Men leeft en werkt dan steeds meer vanuit een bewust besef van de eigen verbondenheid met de ziel, het hogere zelf. Vanuit deze herkenning en vanuit deze verbondenheid kan men steeds doeltreffender anderen van dienst zijn bij hun individuele ontwikkeling. Er is dan een individuele weg zichtbaar en toch is er de innerlijke verbondenheid. Eenheid in verscheidenheid.

Ieder mens opent zelf de deur naar deze innerlijke Waarheid door dit gedeelte van het dharma pad te gaan, aarzelend en onzeker in het begin maar met vaste tred wanneer men innerlijk de bevestiging voelt dat het gevolgde spoor het juiste is. Wanneer men de innerlijke Waarheid in toenemende mate heeft gevonden, leert men zowel de eigen oorsprong als de eigen bestemming beter kennen. Het volgen van dit pad, dat in de diepte van het hart kan worden aangevoeld, brengt iemand geleidelijk dichter bij de ziel, het hogere zelf.

Het volgen van de klassieke voorschriften en het bestuderen van veel boeken, is dus maar een stukje van het dharma pad. Om werkelijk de verbondenheid te voelen met de ziel, het hogere zelf, is meer nodig dan dat. Een minder bekend stukje van het dharma pad is het leren aanvoelen in de dieptes van het hart van wat er in het eigen individuele leven het meest nodig is en dit dan vervolgens ook consequent te blijven doen. Zo leert men samen te werken met het hogere zelf en ervaart men wat het is om vanuit deze verbondenheid te mogen leven. Wanneer dit pad van innerlijke eenheid en samenwerking met de ziel wordt gevolgd, komt er geleidelijk steeds meer ruimte voor innerlijke kennis die men intuïtief aanvoelt. De kennis die nodig is komt dan vooral van binnenuit en niet meer hoofdzakelijk van buitenaf uit een boek, hoewel dat vanzelfsprekend ook heel nuttig kan zijn. Zo leert iemand die op zoek is naar die innerlijke Waarheid uiteindelijk ook zichzelf beter kennen, wat voor ons allen de allereerste opdracht is.



O.V.Linder

augustus 2010