Steeds meer artiesten en schrijvers geven hun producties uit in eigen beheer.
Een ontwikkeling die al in de begintijd van internet voorspeld werd en nu echt een grote vlucht begint te nemen.
Muzikanten doen het vooral omdat platenmaatschappijen steeds kritischer omgaan met het 'aannemen' van nieuwe artiesten. Fenomenen als Idols en X-Factor illustreren de denkwijzen van de platenmaatschappijen; een 'gok' nemen ze het liefst niet meer en als ze dat toch doen, dan liefst met zo jong mogelijke artiesten. Volgens sommigen omdat die nog 'kneedbaar' zijn.
Maar ook die artiesten zie je steeds vaker na verloop van de contractduur kiezen voor het uitgeven van cd's in eigen beheer.

Tijdens de cd-presentatie van Herman Pouderoyen 2 maart j.l. ging het gesprek met een aantal artiesten en journalisten o.a. ook over dit onderwerp. Het gratis downloaden krijgt nog steeds vaak de schuld van dat er steeds minder aan platen zou zijn te verdienen. Henk Westbroek, die een eerste exemplaar van Hermans cd officieel kreeg uitgereikt, vroeg zich in dat gesprekje zelfs af of hij nog wel een nieuwe cd wilde maken. "Er moet geld bij", volgens Henk.
Sommige platenmaatschappijen proberen zelfs al of ze een percentage kunnen krijgen van optredens van artiesten.
In mijn ogen de verkeerde ontwikkeling, maar wel verklaarbaar.
Steeds meer muzikanten begrijpen dat de cd meer en meer een promotiefunctie heeft gekregen en diverse bands kiezen bewust voor gratis downloads van hun cd's en benutten internet voor hun promotie. Inkomsten worden door de succesrijken behaald uit optredens.
Goed beschouwd een ontwikkeling die weer terug gaat naar hoe het begon voor er een muziekindustrie bestond. Voor de komst van allerlei 'geluidsdragers' was de enige manier waarop muzikanten zich konden laten horen, live.
Overdracht ging eeuwenlang van mond tot mond, oor tot oor en van instrument tot instrument. Zoals nu nog gebeurt in de 3e wereld culturen, bijvoorbeeld de overdracht van kennis van de Afrikaanse Griots (Djembé muziek).
In onze westerse cultuur kennen we natuurlijk de schriftelijke notatie, zoals van klassieke muziek. In de klassieke muziek is bladmuziek eigenlijk het enige dat bewaard is gebleven. En voor degenen die deze composities naspelen, laat die bladmuziek ruimte genoeg voor eigen interpretaties.

Verhalen werden vroeger ook via mondelinge overdracht doorgegeven, maar sinds de uitvinding van de boekdrukkunst lijkt de geschreven vorm niet meer weg te denken.
Maar ook rond het geschreven woord zijn veranderingen gaande.
Boeken kun je steeds vaker downloaden als 'e-book'..
Een boek zelf printen is voor wie goed doorrekent, meestal duurder dan het boek kopen, dus wie niet van scherm wil lezen of andere redenen heeft om een boek op papier te willen hebben, koopt nog steeds een boek. Ook het boek dat als e-book te downloaden is. Al was het maar omdat je dan een mooie kaft hebt e.d..
Maar ook dit is aan het veranderen. Er zijn inmiddels al apparaatjes te koop die je makkelijk kunt meenemen in trein, bed en naar het strand e.d., waarin je digitale boeken kunt 'laden'.

Maar deze ontwikkeling heeft vooralsnog niet zo'n grote vlucht genomen als bij de muziek.
De reden waarom schrijvers moeite hebben om 'gedrukt te worden' ligt dan ook eerder in de enorme schrijfdrift die we als mens hebben, dus in het enorme aanbod, dan in andere aspecten.
Voor een beginnend schrijver is het meestal niet makkelijk om een uitgever te vinden.
Veel schrijvers komen zo terecht bij de zgn 'eigen beheeruitgeverijen'.
Een eigenaardige tak van business, waar het moeilijk is om integere 'uitgevers' van malafide te onderscheiden.
Dit soort uitgevers ontleent de zin van hun bestaan aan dat de schrijver een redacteur nodig heeft en/of geen verstand heeft van hoe een boek drukklaar te maken en te promoten.
Voor hun werk rekenen deze uitgevers flink geld. In veel gevallen is dat het dubbele van de drukkosten. Anders gezegd: de auteur betaalt om zijn boek gedrukt te krijgen en moet zelf bijdragen aan de kosten door exemplaren van zijn/haar boek te verkopen.

In het 2e deel van dit artikel besteed ik aandacht aan 2 boeken en 3 cd's die in eigen beheer zijn uitgegeven.

De boeken zijn 'uitgekomen' bij uitgeverij Elikser.
Eigenaar/redacteur Jitske Kingma van Elikser had duidelijk moeite met de redactie van het boek
'De gouden eikel' van Raphael Kuipers.
Wel een beetje begrijpelijk, want Raphael (voorheen Ralph) heeft een duidelijk Limburgs/Vlaams taalgebruik.
Maar dat verklaart niet het ongecorrigeerd blijven van woorden als 'erdoorheen'.
Jammer, want het boek van Raphael is een onderhoudende biografie van zijn turbulente leven. Hoe word je van café eigenaar in Heerlen, boer, ezelfokker en alleenstaande ouder in de Belgische Eifel? Raphael vertelt met veelal cynische humor over o.a. het runnen van een blowcafé en we volgen zijn avonturen tot in de Belgische Eiffel, waar hij o.a. jaarlijks een Sjamanenfestival organiseert.
Zijn mening over allerlei mensen geeft hij op zeer rechtstreekse en ongezouten manier. Een citaat (blz. 237):
"Ja iedereen had hem hoog zitten, die Egidius. Bij mij was hij van het voetstuk gevallen, en ik kwam pas later tot de conclusie dat ik hem erop gezet had. Kostte me op den duur moeite naar de les te gaan en zijn egostrelende talks te horen. Hoe je anders tegen zaken aan kan gaan kijken. Al moet ik nogmaals zeggen dat het een grote ZAK met kennis is en hij me heel veel gebracht heeft."

Boek: De gouden eikel
De zoete smaak van het anders leven.
auteur: Raphael Kuipers
ISBN 978 90 8954 045 4
o.a. te bestellen op de website van uitgeverij Elikser ,
Prijs: E 19,95
Meer over Raphael o.a. op de website natuurbeleving.nu


Het tweede boek van Elikser dat ik las heet
'Verwezenlijk je levensopdracht'.

Bas van Woelderen schreef ook een autobiografie waarin hij vooral vertelt hoe hij samen met zijn vrouw tot een methode kwam waarmee mensen op een snelle manier hun wezenlijke levensopdracht ontdekken.
Ook dit boek is zeer onderhoudend geschreven en de redactie was voor Kingma kennelijk een stuk eenvoudiger.
Eerlijk gezegd begon ik een beetje sceptisch aan dit boek. Weer iemand die ten gevolge van de eigen spirituele ontwikkeling een methode 'uitvindt' en een soort therapeutische praktijk begint, dacht ik en dat is ook zo.
Maar de methode van Bas van Woelderen en zijn doelstelling die hij verwoordt in de subtitel van het boek; 'op weg naar een bloeiende aarde', komt integer over en zal zeker vele mensen ten dienste kunnen staan.
Het is zoals het persbericht het noemt een 'krachtige leidraad om vanuit de buitenwereld onze binnenwereld te veranderen.'
Dat komt niet in de laatste plaats omdat Bas geen onderwerp schuwt en na het eerste deel over persoonlijke groei moeiteloos overgaat in verband leggen tussen persoonlijke ontwikkeling en hoe de maatschappij in elkaar steekt. Of zoals Bas het zegt: "Ons overwerkte verleden is ons zo gaan bepalen dat het nu de gehele wereld beinvloedt."
Nee, hier staat geen typefout.
Maar misschien mag ik wel stellen dat het gaat om onverwerkt overwerkt zijn. En Bas reikt ons veel aan om hier iets aan te veranderen. Doordat steeds meer mensen de weg van verwerking en heelwording kiezen, verandert de wereld sneller dan je denkt. Dat heeft iets te maken met dat de ervaringen van de enkeling via het 'morfogenetische' veld ter beschikking komen van iedereen. En ook dat weet Bas helder uit te leggen.

Boek: Verwezenlijk je levensopdracht
Op weg naar een bloeiende Aarde
Auteur: Bas van Woelderen
ISBN 978 90 8954 052 2
o.a. te bestellen op de website van uitgeverij Elikser ,
Prijs: E 19.95

Aan eigen beheer cd's ontving ik de afgelopen tijd drie totaal verschillende cd's:
de ingetogen muziek van Paul Vens, de eigentijdse klanken van Bram Stadhouder en de rauwe humoristische commentaren op het leven van Herman Pouderoyen...

CD: 'Playing in the Fields'
van Paul Vens & friends.
Paul is voor de DiZijn-lezers geen onbekende en zijn muziek ken ik zelf al jaren. Ook nog uit de tijd dat zijn cd's niet in eigen beheer maar bij Oreade uitkwamen.
Verbaasd was ik daarom wel een beetje over de melancholische toon van diverse liedjes.
We schreven er per e-mail over:
Ik:
Hi Paul,
Heb je nieuwe cd inmiddels 2x in z'n geheel beluisterd.
Ik 'proef' een verschil met vorige (eigen beheer) cd's.
Jouw muziek heeft doorgaans iets zachts, dat je een 'mellow' gevoel geeft.
Diverse nummers op deze cd voelen echter wat droef aan....
Of melancholisch.
Is het een bewuste keuze van je of zegt het iets over jouw staat van zijn tijdens de opname van die liedjes?

Pauls antwoord:
Dag Marja,
Wat een gebeuren, juist nu ik dacht iets 'lichts' gemaakt te hebben zeg je dat .....
Ik voel me nu zo helder en open, misschien klinkt Herman wat melancholisch hier en daar met de accordeon.
En ik vergelijk deze met de vorige cd, "Earliest Light". Dat was een echte 'echtscheidings cd' en daarmee vergeleken is deze veel lichter en opgewekter.

Maar ja, echte carnavalskrakers zal ik wel nooit maken, daarvoor hou ik teveel van het hemelse en kijk soms vanaf grote hoogte op het aardse gewriemel, hoe aardig het soms lijkt, het komt me gebrekkig over.
De natuur is hierin vertroostend.
Waarschijnlijk hebben deze gevoelens hun bodem in de melancholie, weet het niet. Ik kan mezelf niet vergelijken met hoe ik geweest zou zijn als.....

Nou Marja, het lijkt wel een diepte interview op de zondagochtend om half negen.
We gaan naar Son voor een ochtend concert vandaar dat ik hier al zit te typen.
(...)
Lieve groet en fijne zondag, Paul

Paul, Herman, Peter en Hanneke 'spelen en zingen in en over de velden'.
Paul schrijft: "Wat is het dat je ontroert als je de schoonheid en het unieke buiten, in de natuur, ondergaat?
Sereniteit in de vormen en in de achterliggende krachten. Daar, waar het waarnemend vermogen van onze ogen hun grenzen vinden, mogen we gaan luisteren. Naar binnen, naar buiten, in overgave."

Op Pauls website
vind je een webshop waar je deze en andere eigen beheer cd's kunt bestellen.
Prijs van zijn jongste cd: E 17,50


Bram Stadhouders maakte een nieuwe cd. Titel: 'The Ship comes'
Prachtige eigentijdse, meer 'serieuze' muziek.
Bram zelf beschrijft de cd als volgt:

Voor dit nieuwe ensemble heeft Bram Stadhouders klankstructuren ontwikkeld waarin geďmproviseerd wordt door internationele muzikanten uit de jazz, klassieke en elektronische hoek. Zij zorgen iedere keer voor een andere invulling van de composities terwijl het idee en de variatie toch duidelijk blijft. Er wordt uitgegaan van een gevoel, kleine melodie of een denkbeeld als inspiratie. Het gaat van compleet verstilde meditaties naar metal beats. Ook de aparte instrumentatie resulteert in een geluid en speelwijze met hints naar moderne jazz, wereldmuziek, orkestrale muziek, noise improv en ambient.


De band (Bram Stadhouders Korps):
Bram Stadhouders - guitars, guitarsynth, laptop, kora, mandol, lyra, vocals
David Hoogerheide - keyboards
Harry Cherrin - saxophones, flute
Santiago Botero - double bass, electric bass
Onno Govaert - drums
Claudia Hansen - classical percussion

Wie wil kan een aantal samples beluisteren op zijn site.
De cd is op deze site te bestellen en kost E 15,-.


En tot slot de CD:
"Niet in de winkel verkrijgbaar"
van Herman Pouderoyen en friends.

De titel slaat niet allereerst op dat deze cd inderdaad niet in winkels verkrijgbaar is, maar op dat wat Herman drijft om muziek te maken.
Hermans muziek is misschien het beste vergelijkbaar met de muziek met eveneens soms wrange humor van iemand als Maarten van Roozendaal.
Maar liever vergelijk ik Herman alleen met Herman.
Eerlijk, rechtstreeks, rauw soms in zijn woorden en thematiek.

Kortom: een aanrader, net als de andere 2 cd's en boeken die ik in dit artikel genoemd heb. De cd is te bestellen op Hermans website
en kost E 17,50 (excl. verzendkosten)



Marja Oosterman
Maart 2009